Uitbreiding paper

10 files changed, 229 insertions, 113 deletions

diff --git a/paper-concl.tex b/paper-concl.tex
index 44cdc27..0c6b775 100644
--- a/paper-concl.tex
+++ b/paper-concl.tex
@@ -2,7 +2,14 @@
 \section{Conclusie}
 \label{sec:concl}
 
-We hebben een interpretatie gegeven van de brandende struik in Ex.~3:2--4 als
-verwijzing naar de onderdrukking van het volk in Egypte. Deze lezing verklaart
-de abrupte opkomst en afgang van de struik in het verhaal, en helpt bij het
-plaatsen van deze verzen in de bredere context van Exodus.
+We hebben laten zien dat het verhaal van de brandende braamstruik in Ex.~3:2--4
+niet letterlijk, wonderlijk of figuurlijk moet worden gelezen, maar als
+visioen. Dit visioen staat symbool voor de onderdrukking van het volk in
+Egypte. Deze lezing verklaart de abrupte opkomst en afgang van de struik in het
+verhaal, en helpt bij het plaatsen van deze verzen in de bredere context van
+Exodus.
+
+De precieze betekenis van het visioen kan in verder onderzoek nader bekeken
+worden. We hebben twee mogelijkheden gegeven: \'e\'en waarin de struik symbool
+staat voor het Hebreeuwse volk, en \'e\'en waarin de struik symbool staat voor
+Egypte.
diff --git a/paper-intro.tex b/paper-intro.tex
index 2dc3d80..7f86710 100644
--- a/paper-intro.tex
+++ b/paper-intro.tex
@@ -16,11 +16,4 @@ gesprek (tot 4:17). Mozes' vraag w\'a\'arom de struik niet verteerd wordt
 Ten tweede moeten we helaas opmerken dat \snh{} slechts 6 keer voorkomt in de
 Hebreeuwse bijbel: vijf keer in Ex.~3:2--4 en \'e\'en keer in Dt.~33:16, waar
 naar het verhaal in Exodus wordt verwezen. We weten dus uitzonderlijk weinig
-over dit woord. Wat kunnen we toch afleiden over dit woord?
-
-\subsection{Organisatie}
-\label{sec:intro:org}
-Om de betekenis van \snh{} helder te krijgen zullen we een taalkundige analyse
-van het woord maken. De gebruikte methodes worden toegelicht in
-\autoref{sec:meth}. In hoofdstukken~\ref{sec:syn} tot~\ref{sec:prag} wordt de
-analyse uitgewerkt.
+over dit woord. Wat kunnen we er toch over afleiden?
diff --git a/paper-methods.tex b/paper-methods.tex
index 31457c8..503d6bf 100644
--- a/paper-methods.tex
+++ b/paper-methods.tex
@@ -22,15 +22,16 @@ verschillende analyses.
 
 De eerste is de syntactische analyse, waarbij we onderzoeken uit welke
 elementen de tekst is opgebouwd. We benoemen werkwoordsvormen en delen de tekst
-op in \emph{clauses}. Dit geeft ons inzicht in de structuur van de tekst.
+op in \emph{clauses}. Dit geeft ons inzicht in de structuur van de tekst. Deze
+analyse werken we uit in \autoref{sec:syn}.
 
-Hierna volgt de semantische analyse. Daarin bekijken we welke woorden
-belangrijk zijn in de tekst, wat voor thema's er spelen en wat voor semantische
-velden we in de tekst kunnen vinden. Aan de hand hiervan kunnen we de betekenis
-van woorden uit de tekst achterhalen.
+Hierna volgt de semantische analyse, in \autoref{sec:sem}. Daarin bekijken we
+welke woorden belangrijk zijn in de tekst, wat voor thema's er spelen en wat
+voor semantische velden we in de tekst kunnen vinden. Aan de hand hiervan
+kunnen we de betekenis van woorden uit de tekst achterhalen.
 
-De pragmatische analyse ten slotte probeert op basis van informatie over de
-leef- en denkwereld van het originele publiek te formuleren hoe dat publiek de
-tekst gelezen zou hebben, en daarmee hoe de schrijver de tekst bedoeld heeft.
-Hierbij benoemen we profiel, basis en domein van de onderzochte
-woorden~\citep[pp.~56--59]{reframing}.
+De pragmatische analyse in \autoref{sec:prag} ten slotte probeert op basis van
+informatie over de leef- en denkwereld van het originele publiek te formuleren
+hoe dat publiek de tekst gelezen zou hebben, en daarmee hoe de schrijver de
+tekst bedoeld heeft.  Hierbij benoemen we profiel, basis en domein van de
+onderzochte woorden~\citep[pp.~56--59]{reframing}.
diff --git a/paper-prag-fire.tex b/paper-prag-fire.tex
index f72fbbb..9880253 100644
--- a/paper-prag-fire.tex
+++ b/paper-prag-fire.tex
@@ -9,15 +9,16 @@ vuur te versterken. Na v.~4 lezen we niets meer over vuur: het wordt enkel met
 de struik geassocieerd. We kunnen dit vuur op verschillende manieren
 interpreteren.
 
-\subsubsection*{Letterlijk}
-Een letterlijke interpretatie zou er van uitgaan dat de struik
-daadwerkelijk in brand staat. Deze lezing is problematisch omdat v.~3 stelt
-dat de struik juist \emph{niet} brandt. We zagen bij de semantische analyse
-dat \byr{} ook iets als `verteren' kan betekenen. Veel vertalingen lezen
-het laatste voorkomen van het woord hier dus op die manier, bv.: `waarom
-verbrandt hij niet, de Sina{\"\i}doorn?'~\citep{naarden}. We zagen echter
-\'o\'ok dat wanneer \byr{} wordt gebruikt als iets weggaat of wordt
-verteerd, het in de Piel staat, wat hier niet het geval is.
+\subsubsection*{Letterlijk} Een letterlijke interpretatie zou er van uitgaan
+dat de struik daadwerkelijk in brand staat. Deze lezing is problematisch omdat
+v.~3 stelt dat de struik juist \emph{niet} brandt. We zagen bij de semantische
+analyse dat \byr{} ook iets als `verteren' kan betekenen. Veel vertalingen
+lezen het laatste voorkomen van het woord hier dus op die manier, bv.: `waarom
+\emph{ver}brandt hij niet, de Sina{\"\i}doorn?'~\citep[][nadruk van de
+auteur]{naarden}. We zagen echter \'o\'ok dat wanneer \byr{} wordt gebruikt als
+iets weggaat of wordt verteerd, het in de Piel staat, wat hier niet het geval
+is. We mogen de drie voorkomens van \byr{} dus niet zomaar op verschillende
+manieren vertalen.
 
 \subsubsection*{Wonderlijk}
 Een andere interpretatie is dat de struik die brandt maar toch niet brandt
@@ -30,8 +31,8 @@ vraagt Mozes twee keer om iets waarmee hij de Isra{\"e}lieten kan overtuigen
 dat hij door God gezonden is. De eerste keer (3:13--14) krijgt Mozes de naam
 van God te horen. Pas de tweede keer (4:1--9) krijgt Mozes twee tekenen van God
 om te laten zien. Als de brandende braamstruik binnen dit patroon valt, waarom
-staan deze wonderen pas op de tweede plaats en worden ze niet v\'o\'or de naam
-van God vermeld? Bovendien wordt geen van de twee als `groot verschijnsel'
+staan deze wonderen dan pas op de tweede plaats en worden ze niet v\'o\'or de
+naam van God vermeld? Bovendien wordt geen van de twee als `groot verschijnsel'
 bestempeld. De twee tekenen worden objectief beschreven, van Mozes' mogelijke
 verbazing als in 3:3 lezen we niets. Bij de braamstruik wordt v.~5 gebruikt om
 de heiligheid van het gebeuren te onderstrepen, maar van zulk soort
@@ -41,21 +42,24 @@ braamstruik waarin God zelf aanwezig is. Al deze punten laten zien dat
 Ex.~3:2--4 niet in hetzelfde patroon te lezen is.
 
 \subsubsection*{Figuurlijk}
-Een figuurlijke lezing stelt dat het vuur een literair symbool is dat voor iets
-anders staat. In het algemeen is dit echter niet iets wat vaak gebeurt in het
+Een figuurlijke lezing stelt dat het vuur een literair symbool voor iets
+anders is. In het algemeen is dit echter niet iets wat vaak gebeurt in het
 Hebreeuws: er lijkt een voorkeur te zijn voor woordspelletjes (zoals rondom
-\ez{אָדָם} en \ez{אֲדָמָה} in Genesis 2, of de amandeltwijg in Jer.~1:11--12).
+\ez{אָדָם} en \ez{אֲדָמָה} in Genesis 2, of de amandeltwijg in Jer.~1:11--12). We
+zagen echter al dat woordspelletjes, zoals met `Sin' en `Sina{\"\i}', hier
+onwaarschijnlijk zijn.
 
-Bovendien zou het onduidelijk zijn waarom een vergelijking moet worden gebruikt
-in deze passage. De interpretatie die we hieronder zullen uitwerken, van
-vv.~2--4 als visioen, geeft parallellen aan met vv.~7--10. Als het om een
-vergelijking zou gaan, waarom wordt die dan uitgelegd? Dan gaat het doel van de
-beeldspraak (bv. literaire afwisseling) verloren.
+Bovendien zou het bij een figuurlijke lezing onduidelijk zijn waarom een
+vergelijking moet worden gebruikt in deze passage. De interpretatie die we
+hieronder zullen uitwerken, van vv.~2--4 als visioen, geeft parallellen aan met
+vv.~7--10. Als het om een vergelijking zou gaan, waarom wordt die dan
+uitgelegd? Dan gaat het doel van de beeldspraak (denk aan literaire afwisseling
+of eufemistisch taalgebruik) verloren.
 
 \subsubsection*{Als visioen}
 De laatste interpretatie neemt vv.~2--4 als de beschrijving van een visioen dat
 Mozes heeft, wat wordt uitgelegd in vv.~7--10. Net als bij de figuurlijke
-interpretatie moeten we iets vinden waarvoor de beelden (o.a. vuur en de
+interpretatie moeten we iets vinden waarvoor de beelden (zoals het vuur en de
 struik) symbool staan. Deze interpretatie verschilt echter van de figuurlijke,
 omdat het hier gaat om iets wat daadwerkelijk plaatsvindt.
 
@@ -72,3 +76,8 @@ profetische teksten: er is dan een hemelse boodschapper die de profeet kan
 uitleggen wat de mysterieuze beelden precies betekenen. Verzen 5 en 6 vormen de
 overgang van beeld naar uitleg: daar begint God te spreken en wordt uitgelegd
 dat deze plaats (en dus het beeld) heilig is.
+
+\medskip
+Als voorlopige conclusie kunnen we stellen dat \esh{}, \byr{} en \lbt{} alle
+drie vuur uitbeelden. Met name \byr{} wordt met heftig of belangrijk vuur
+geassocieerd.
diff --git a/paper-prag-snh.tex b/paper-prag-snh.tex
index d40f22c..b4b5216 100644
--- a/paper-prag-snh.tex
+++ b/paper-prag-snh.tex
@@ -19,14 +19,14 @@ had kunnen vliegen. Was het een dier geweest, dan zou je verwachten dat het in
 doodsstrijd rond zou rennen, wat het moeilijk had gemaakt voor Mozes om rustig
 een gesprek met God te voeren.
 
-Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown,
-Driver en Briggs~\citep{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny
-bush, perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het
-Aramees, Assyrisch en Arabisch. Mogelijk is de stam uiteindelijk ook in de naam
-van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen.
+\citet*{browndriverbriggs} geeft een argument voor het vertalen als `struik'. Hun
+lexicon vertaalt het als `a thorny bush, perhaps blackberry bush' en verwijst
+naar verwante woorden in het Aramees, Assyrisch en Arabisch. Mogelijk is de
+stam uiteindelijk ook in de naam van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen.
 
-Op basis van de context en eventueel de naam van het bloemengeslacht kunnen we
-dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant} aanduidt.
+Op basis van de context, de verwante woorden en eventueel de naam van het
+bloemengeslacht kunnen we dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant}
+aanduidt.
 
 \medskip
 Wat wordt er verder met \snh{} geassocieerd? Het is traditioneel vertaald als
@@ -35,17 +35,6 @@ waarvan wordt deze vertaling voorgesteld? Een studie van de antieke Hebreeuwse
 pictogrammen~\citep{studylight} geeft een mogelijke verklaring: dat de samech
 oorspronkelijk een \textbf{doorn} uitbeeldde, en de nun een zaadje.
 
-Volgens sommige wetenschappers is het irrelevant wat voor plant de \snh{}
-precies is. Meyers bijvoorbeeld stelt dat het woord alleen wordt gebruikt
-vanwege de gelijkenis met `Sina\"{\i}' \citep[pp.~52--53]{meyers}. Dit lijkt
-echter niet erg waarschijnlijk. In deze passage, die normaal gesproken aan de
-E-bron wordt toegeschreven, wordt de berg van God niet Sina\"{\i} maar Horeb
-genoemd.  Als dit dezelfde berg is en de schrijver \snh{} gebruikt vanwege de
-gelijkenis, waarom wordt de berg dan niet Sina\"{\i} genoemd? En als de Horeb
-en de Sina\"{\i} niet dezelfde berg zijn, hoe zou de gelijkenis met
-`Sina\"{\i}' dan een reden zijn om \snh{} te gebruiken?
-
-\medskip
 Samenvattend kunnen we over \snh{} zeggen: het doelt op een plant --- of,
 gezien de woestijn, struik. Waarschijnlijk worden met deze plant automatisch
 doornen geassocieerd. Op het meest basale niveau speelt het woord in het
@@ -53,3 +42,11 @@ cognitief domein van de plantkunde: er wordt simpelweg verteld dat Mozes een
 plant ziet. Nadat we het vuur nader hebben bestudeerd hieronder, zullen we in
 \autoref{sec:prag:vision} zien dat het woord ook in een ander cognitief domein
 speelt.
+
+\medskip
+Uit het idee dat \snh{} slechts wordt gebruikt vanwege de gelijkenis met `Sin'
+of `Sina{\"\i}' volgt een standpunt dat welke plant precies wordt bedoeld
+irrelevant is. Zoals later echter zal blijken wordt \snh{} met iets anders
+vergeleken. De eigenschappen van de plant moeten dus ook met dat andere worden
+vergeleken. Of de plant wel of geen doornen heeft, kan dus wel degelijk een
+significante invloed hebben op de interpretatie van de passage.
diff --git a/paper-prag-vision.tex b/paper-prag-vision.tex
index 2f19693..b2a07dc 100644
--- a/paper-prag-vision.tex
+++ b/paper-prag-vision.tex
@@ -2,42 +2,91 @@
 \subsection{De betekenis van het visioen}
 \label{sec:prag:vision}
 
-Behalve \snh{} spreekt de tekst niet over andere planten of in het algemeen
-dingen uit de natuur. Het woord speelt dus niet in het cognitief domein van de
-natuur of de landbouw.
+Zoals gezegd kunnen we Ex.~3:7--10 lezen als herhaling van vv.~2--4. De
+volgende elementen komen overduidelijk met elkaar overeen:
 
-%todo
-
-We kunnen dus de vergelijking in \autoref{tab:vgl} opstellen:
-
-\begin{table}
+\begin{table}[h]
 	\centering
 	\begin{tabular}{r l}
 		2 -- 4      & 7 -- 10 \\\hline
-		Struik      & Egypte \\
-		Heftig vuur & Zware ellende \\
 		Mozes       & God \\
 		Omkeren     & Afdalen \\
 		Roepen      & Zenden \\
 	\end{tabular}
-	\caption{Vergelijking van Ex.~3:2--4 en 7--10\label{tab:vgl}}
 \end{table}
 
-In het profetische beeld van de brandende braamstruik wordt het hatelijke
-Egypte vergeleken met een stekelige struik. Het heftige vuur staat symbool voor
-de zware onderdrukking van het volk. Zoals Mozes de struik ziet, weet God van
-die ellende, en zoals Mozes zich omkeert naar de struik vanwege het vuur, zo is
-God afgedaald vanwege de ellende van zijn volk. God roept Mozes vanuit de
-struik, en zendt hem weg naar Egypte.
+Wat kunnen we echter zeggen over het vuur, en belangrijker in de context van
+dit artikel, de struik? We zien twee mogelijkheden.
+
+\subsubsection*{De struik als het volk}
+Als we het heftige vuur met de zware ellende vergelijken, dan volgt daaruit
+vrij direct dat datgene dat in brand staat (de \snh{}) vergeleken moet worden
+met datgene dat de ellende ondergaat (het volk). De paradoxale constatering dat
+de struik toch \emph{niet} brandt zou dan vergeleken worden met het feit dat
+het volk niet aan de onderdrukking van de Egyptenaren ten onder gaat (zie
+bv.~Ex.~1:12). We kunnen dus de volgende extra overeenkomsten opstellen:
+
+\begin{table}[h]
+	\centering
+	\begin{tabular}{r l}
+		2 -- 4       & 7 -- 10 \\\hline
+		Struik       & Het volk \\
+		Heftig vuur  & Zware ellende \\
+		Niet branden & Niet gedeerd worden \\
+	\end{tabular}
+\end{table}
+
+Er zijn tenminste twee problemen met deze lezing. Ten eerste geeft ze geen
+reden voor de keuze van \snh{}, in plaats van een andere plant of een algemeen
+woord voor plant of struik. Hierom zouden we uitweg moeten nemen door
+bijvoorbeeld aan te nemen dat de \snh{} de enige plant is die logischerwijs in
+de wildernis voorkomt (waardoor het woord geen symbolische waarde heeft).
 
-Met deze vergelijking wordt het dan ook duidelijk in welk cognitief domein
-\snh{} zich bevindt: dat van de \textbf{politiek}.
+Het tweede probleem is dat we het voorkomen van God (als engel en als \JHWH{})
+niet symbolisch kunnen zien. Als de struik voor het volk staat, en God in de
+struik staat, betekent dat dan dat God ook in tijden van zware ellende bij het
+volk is? Dat lijkt enigszins vergezocht. Aan de andere kant is het natuurlijk
+vaker dat God wel in de vertelling van een visioen voorkomt, terwijl hij
+nergens mee vergeleken kan worden. Maar in die gevallen, zoals de roepingen van
+Jeremiah en Jesaja, wordt hij ook niet fysiek gepositioneerd, wat hier wel het
+geval is. Dit suggereert dat hij daadwerkelijk deelneemt aan het visioen en we
+dus wel moeten verwachten dit ergens mee te kunnen vergelijken.
+
+\subsubsection*{De struik als Egypte}
+Deze lezing lost beide problemen van de bovenstaande op. Omdat de \snh{} een
+stekelige struik is (of zou zijn), willen we liever niet het volk met deze
+negatieve associaties verbinden. In plaats daarvan kunnen we het hatelijke
+Egypte met de stekelige struik vergelijken. Vervolgens kunnen we God met het
+volk vergelijken: zoals God uit de struik tot Mozes roept, zo roept het volk
+uit Egypte tot God. Zo krijgen we de volgende overeenkomsten:
+
+\begin{table}[h]
+	\centering
+	\begin{tabular}{r l}
+		2 -- 4       & 7 -- 10 \\\hline
+		Struik       & Egypte \\
+		Doornen      & Haat \\
+		God          & Het volk \\
+	\end{tabular}
+\end{table}
+
+Hoe kunnen we binnen deze vergelijking het vuur echter begrijpen? Als we het
+als zware ellende zouden zien, dan zou het zijn alsof Egypte die ellende moet
+doorstaan. Als we het juist als de onderdrukking zien, dan negeren we de
+taalkundige overeenkomsten tussen \emph{heftig} vuur en \emph{zware} ellende.
 
 \medskip
-Samenvattend kunnen we het volgende over \snh{} zeggen: dit woord beeldt een
-stekelige plant uit. Zonder externe hulp (als de Septuaginta of verwante talen)
-weten we niet welke plant precies, maar het moet in ieder geval een
-woestijnplant zijn geweest. De stekeligheid wekt bij de lezer een negatief
-gevoel op, vergelijkbaar met ons `distel'. Het woord is in Ex.~3:2--4
-figuurlijk gebruikt om een negatief gevoel over Egypte over te brengen. Het
-woord speelt dus binnen het cognitief domein van de politiek.
+Kortom, beide lezingen hebben voor- en tegenargumenten. Een onderzoek naar het
+voorkomen van God in visioenen zou kunnen uitwijzen of het tweede probleem bij
+de interpretatie van de struik als het volk daadwerkelijk problematisch is. Dit
+valt echter buiten de omvang van dit artikel.
+
+Beide interpretaties plaatsen de \snh{} in het cognitieve domein van de
+\textbf{politiek} (naast het domein van de plantkunde dat we eerder al
+noemden). Hetzelfde geldt voor de vuurgerelateerde woorden \esh{}, \byr{} en
+\lbt{}.
+
+Met externe hulp (zoals andere bronnen van de tekst, verwante talen, etc.)
+zouden we er wellicht achter kunnen komen welke plant \snh{} precies is. Dit
+zou meer informatie geven waarmee we misschien een keuze tussen de twee
+voorgestelde interpretaties zouden kunnen maken.
diff --git a/paper-sem.tex b/paper-sem.tex
index 1dd3049..9e9310d 100644
--- a/paper-sem.tex
+++ b/paper-sem.tex
@@ -1,9 +1,9 @@
 % vim: set spelllang=nl:
 \section{Semantische analyse}
 \label{sec:sem}
-We zullen vv.~2--4 nader bekijken. Een aantal thema's komt hier naar voren. We
-kleuren vuurgerelateerde woorden \fire{oranje}, het woord \snh{} \bush{groen}
-en woorden gerelateerd aan zien \see{blauw}.
+We zullen Ex.~3:2--4 nader bekijken. Een aantal thema's komt hier naar voren.
+We kleuren vuurgerelateerde woorden \fire{oranje}, het woord \snh{}
+\bush{groen} en woorden gerelateerd aan zien \see{blauw}.
 
 \begin{margquote}{1.3em}
 	\begin{hebrew}
@@ -27,22 +27,22 @@ en woorden gerelateerd aan zien \see{blauw}.
 \end{margquote}
 
 Wat betreft \snh{} is de semantische analyse vrij minimaal: dit woord komt,
-zoals gezegd, slechts \'e\'en keer voor buiten dit verhaal, en dan is het een
-verwijzing naar deze passage. Woordenboeken vertalen het standaard als
-`braamstruik', gewoon `struik' of `thorny bush'. Het is duidelijk dat er
-consensus is over het feit dat het om een plant gaat, de mate van specificatie
-verschilt.
+zoals gezegd, slechts \'e\'en keer voor buiten dit verhaal, in Dt.~33:16, en
+dan is het een verwijzing naar deze passage. Woordenboeken vertalen het
+standaard als `braamstruik', gewoon `struik' of `thorny bush'. Het is duidelijk
+dat er consensus is over het feit dat het om een plant gaat, de mate van
+specificatie verschilt.
 
-\citet{propp} geeft nog enkele mogelijkheden: het verhaal van A\d{h}ikar, in
-het Aramees, dat \emph{snyʾ} voor een stekelige plant gebruikt (11.~65--66);
-een klif in 1.~Sam.~14:4 die \ez{סֶֽנֶּה} wordt genoemd, mogelijk als verwijzing
-naar het puntige karakter van de \snh{}; en speculaties dat de \snh{} zijn naam
-ontleent aan de woestijn van Sin (16:1; 17:1; Num.~33:11--12) of de berg
-Sina{\"\i}. Deze laatste opties zijn niet erg waarschijnlijk: de eerste roept
-de vraag op waarom de woestijn (v.~1) dan niet de woestijn van Sin wordt
-genoemd; de tweede zou een erg complexe redactie impliceren: \snh{} moet dan
-afkomstig zijn uit de J-bron, terwijl `Horeb' (v.~1) uit de E-bron komt.  Propp
-noemt dit probleem ook al.
+\citet{propp} geeft enkele opties om de mogelijkheden in te perken: het verhaal
+van A\d{h}ikar, in het Aramees, dat \emph{snyʾ} voor een stekelige plant
+gebruikt (11.~65--66); een klif in 1.~Sam.~14:4 die \ez{סֶֽנֶּה} wordt genoemd,
+mogelijk als verwijzing naar het puntige karakter van de \snh{}; en speculaties
+dat de \snh{} zijn naam ontleent aan de woestijn van Sin (16:1; 17:1;
+Num.~33:11--12) of de berg Sina{\"\i}. Deze laatste opties zijn niet erg
+waarschijnlijk: de eerste roept de vraag op waarom de woestijn (v.~1) dan niet
+de woestijn van Sin wordt genoemd; de tweede zou een erg complexe redactie
+impliceren: \snh{} moet dan afkomstig zijn uit de J-bron, terwijl `Horeb'
+(v.~1) uit de E-bron komt.  Propp noemt dit probleem ook al.
 
 \medskip
 Zoals later zal blijken zullen we ook de vuurgerelateerde woorden moeten
@@ -63,13 +63,14 @@ een speerpunt verwijst.
 voorkomt vertaald met `to burn'. In de Pentateuch is er soms ook een aspect van
 \emph{vertering} (Piel, Num.~24:22) of \emph{wegdoen} (ook Piel, meestal
 \textasciitilde{} van `het kwaad') --- dit laatste exclusief in Deuteronomium
-13--24 en soortgelijk voor het wegnemen van heilige dingen in Dt.~26:13--14.
-Wanneer er niet duidelijk iets verdwijnt over verteerd wordt, dan is het vuur
-meestal heftig en wordt het werkwoord vaak versterkt door gebruik van \esh{}:
-Num.~11:1,3; Dt.~4:11; 5:23; 9:15. In Lv.~6:12 gaat het niet zozeer om een
-heftig vuur, maar wel om een (vanuit religieus oogpunt) belangrijk vuur.  Iets
-soortgelijks zien we in Ex.~35:3, waar het ontsteken van vuur een zware
-overtreding zou zijn (vgl.~de straf voor werken op de Sabbat in v.~2).
+13--24. Iets soortgelijks zien we ook voor het wegnemen van heilige dingen in
+Dt.~26:13--14. Wanneer er niet duidelijk iets verdwijnt of verteerd wordt, dan
+is het vuur meestal heftig en komt het werkwoord vaak samen met \esh{},
+wellicht ter versterking: Num.~11:1,3; Dt.~4:11; 5:23; 9:15. In Lv.~6:12 gaat
+het niet zozeer om een heftig vuur, maar wel om een (vanuit religieus oogpunt)
+belangrijk vuur. Net zoiets zien we in Ex.~35:3, waar het ontsteken van
+vuur een zware overtreding zou zijn (vgl.~de straf voor werken op de Sabbat in
+v.~2).
 
 Het is duidelijk gezien de frequentie van vuurgerelateerde woorden maar ook
 gezien de betekenis van \byr{} dat vv.~2--4 over een heftig of belangrijk vuur
diff --git a/paper-syn.tex b/paper-syn.tex
index 92cf3b4..bd76de4 100644
--- a/paper-syn.tex
+++ b/paper-syn.tex
@@ -79,3 +79,61 @@ onderwerp \subj{rood}.
 		\clausei5{\pred{וְהֹוצֵ֛א} אֶת־עַמִּ֥י בְנֵֽי־יִשְׂרָאֵ֖ל מִמִּצְרָֽיִם׃}
 	}
 \end{hebrew}
+
+\bigskip
+De werkwoordsvormen zijn benoemd in \autoref{tab:syn:verbs}. De meest triviale
+vormen zijn hier voor de overzichtelijkheid weggelaten.
+
+\begin{table*}[t]
+	\noindent\makebox[\textwidth][c]{%
+		\begin{minipage}{.36\linewidth}
+			\begin{tabular}{r r l r}
+				3:1 & \ez{הָיָ֥ה}  & Q pf. 3ms       & \ez{הָיָה} \\
+				  & \ez{רֹעֶ֛ה}    & Q pta. ms       & \ez{רָעָה} \\
+				  & \ez{וַיִּנְהַ֤ג}  & Q ipf. cs. 3ms  & \ez{נָהַג} \\
+				  & \ez{וַיָּבֹ֛א}   & Q ipf. cs. 3ms  & \ez{בּוֹא} \\
+				2 & \ez{וַ֠יֵּרָא}   & Ni ipf. cs. 3ms & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{וַיַּ֗רְא}   & Q ipf. cs. 3ms  & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{בֹּעֵ֣ר}    & Q pta. ms       & \ez{בָּעַר} \\
+				  & \ez{אֻכָּֽל}    & Pu / Q ptp. ms  & \ez{בָּעַר} \\
+				3 & \ez{אָסֻֽרָה}   & Q coh. 1cs      & \ez{סוּר} \\
+				  & \ez{וְאֶרְאֶ֔ה}  & Q ipf. 1cs      & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{יִבְעַ֥ר}   & Q ipf. 3ms      & \ez{בָּעַר} \\
+				4 & \ez{וַיַּ֥רְא}   & Q ipf. cs. 3ms  & \ez{רָאָה} \\
+			\end{tabular}
+		\end{minipage}
+		\begin{minipage}{.33\linewidth}
+			\begin{tabular}{r r l r}
+				  & \ez{סָ֣ר}     & Q pf. 3ms       & \ez{סוּר} \\
+				  & \ez{לִרְא֑וֹת}  & Q inf. cs.      & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{וַיִּקְרָא֩}  & Q ipf. cs. 3ms  & \ez{קָרָא} \\
+				5 & \ez{תִּקְרַ֣ב}   & Q ipf. 2ms      & \ez{קָרַב} \\
+				  & \ez{שַׁל}     & Q imp. 2ms      & \ez{נָשַׁל} \\
+				  & \ez{עוֹמֵ֣ד}   & Q pta. ms       & \ez{עָמַד} \\
+				6 & \ez{וַיַּסְתֵּ֤ר}  & Hi ipf. cs. 3ms & \ez{סָתַר} \\
+				  & \ez{יָרֵ֔א}    & Q pf. 3ms       & \ez{יָרֵא} \\
+				  & \ez{מֵהַבִּ֖יט}  & Hi inf. cs.     & \ez{נָבַט} \\
+				7 & \ez{רָאֹ֥ה}    & Q inf. abs.     & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{רָאִ֛יתִי}  & Q pf. 1cs       & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{שָׁמַ֙עְתִּי֙}  & Q pf. 1cs       & \ez{שָׁמַע} \\
+			\end{tabular}
+		\end{minipage}
+		\begin{minipage}{.36\linewidth}
+			\begin{tabular}{r r l r}
+				  & \ez{נֹֽגְשָׂ֔יו}  & Q pta. mp       & \ez{נָגַשׂ} \\
+				  & \ez{יָדַ֖עְתִּי}  & Q pf. 1cs       & \ez{יָדַע} \\
+				8 & \ez{וָאֵרֵ֞ד}   & Q ipf. cs. 1cs  & \ez{יָרַד} \\
+				  & \ez{לְהַצִּיל֣וֹ} & Hi inf. cs.     & \ez{נָצַל} \\
+				  & \ez{וּֽלְהַעֲלֹתוֹ֮} & Hi inf. cs.    & \ez{עָלָה} \\
+				  & \ez{זָבַ֥ת}    & Q pta. fs       & \ez{זוּב} \\
+				9 & \ez{בָּ֣אָה}    & Q pf. 3fs       & \ez{בּוֹא} \\
+				  & \ez{רָאִ֙יתִי֙}  & Q pf. 1cs       & \ez{רָאָה} \\
+				  & \ez{לֹחֲצִ֥ים}  & Q pta. mp       & \ez{לָחַץ} \\
+				10 & \ez{לְכָ֔ה}   & Q imp. 2ms      & \ez{הָלַך} \\
+				  & \ez{וְאֶֽשְׁלָחֲךָ֖} & Q inf. 1cs      & \ez{שָׁלַח} \\
+				  & \ez{וְהוֹצֵ֛א}  & Hi imp. 2ms     & \ez{יָצָא} \\
+			\end{tabular}
+		\end{minipage}
+	}
+	\caption{\label{tab:syn:verbs}}
+\end{table*}
diff --git a/paper.bib b/paper.bib
index 262914d..55df4fb 100644
--- a/paper.bib
+++ b/paper.bib
@@ -47,8 +47,8 @@
 }
 
 @book{browndriverbriggs,
-	title = {A Hebrew and English Lexion of the Old Testament with an Appendix Containing the Biblical Aramaic},
-	author = {Brown, F. en Driver, S. R. en Briggs C. A.},
+	title = {A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament with an Appendix Containing the Biblical Aramaic},
+	author = {Brown, F. and Driver, S. R. and Briggs, C. A.},
 	year = {1906},
 	publisher = {Clarendon Press},
 	address = {Oxford}
diff --git a/paper.tex b/paper.tex
index f99923c..74107fa 100644
--- a/paper.tex
+++ b/paper.tex
@@ -5,6 +5,7 @@
 \usepackage{clauses}
 \usepackage{xcolor}
 \usepackage[hidelinks]{hyperref}
+\usepackage{subcaption}
 
 \def\sectionautorefname{hoofdstuk}
 \def\subsectionautorefname{paragraaf}