Start college 10

4 files changed, 158 insertions, 0 deletions

diff --git a/college10.tex b/college10.tex
new file mode 100644
index 0000000..3363f31
--- /dev/null
+++ b/college10.tex
@@ -0,0 +1,60 @@
+\documentclass[a4paper]{article}
+
+\usepackage{geometry}
+
+\usepackage{polyglossia} 
+\setdefaultlanguage{dutch}
+\setotherlanguage{hebrew}
+\newfontfamily\dutchfont[Mapping=tex-text]{Latin Modern Roman}
+\newfontfamily\hebrewfont[Scale=MatchLowercase]{Ezra SIL}
+\DeclareTextFontCommand{\ez}{\hebrewfont}
+
+\title{Genesis 11:1-9\\\large{Huiswerk Exegese OT, college 10}}
+\author{Camil Staps}
+
+\long\def\seclit#1#2#3{\section*{#1}\emph{Samenvatting van de tekst van #2 in \emph{#3}.}\par\medskip}
+
+\begin{document}
+
+\maketitle
+
+\input{samenvatting-reframing-biblical-studies} %todo
+
+\section*{Toepassing van Langackers theorie}
+
+\subsection*{De torens van Vanstiphout}
+Het profiel van `ziggurat' is: `een hoog, getrapt piramidaal bouwwerk met een
+basis van ongeveer 40 bij 50 meter, waarbij steeds kleinere terrassen op elkaar
+gestapeld zijn, gebouwd uit kleitichels en baksteen, met eventueel een aarden
+kern, en met trappen langs minstens \'e\'en kant om hogere verdiepingen te
+bereiken.'
+
+Het begrip impliceert noodzakelijk dat op de hogere verdiepingen (tijdelijke)
+kapellen konden worden geplaatst. Het gebouw hoorde bij een stad, waarin er
+verschillende stonden, en werd meestal in de directe nabijheid van een tempel
+geplaatst.
+
+Het cognitieve domein is dat van de tempel (waar we helaas erg over weten), en
+mogelijkerwijs dat van de astronomie, ook al is dit laatste allerminst zeker.
+
+\subsection*{De toren van Babel}
+Het profiel van de `toren' in Gn.~11:4 is erg onduidelijk. Etymologie vertelt
+ons dat het om iets groots gaat. Verder weten we wel dat het een bouwwerk is
+van tichels en pek.
+
+Wat betreft de basis: het woord wordt in \'e\'en adem genoemd met `stad', wat
+er op zou kunnen wijzen dat een toren zonder stad ondenkbaar is. Ook lijkt
+vers 4 de indruk te wekken dat er een causaal verband is tussen het bouwen van
+een stad met toren en het maken van een reputatie.
+
+Aangezien er naast het naam-maken niets verteld wordt over het doel van het
+bouwen van de stad en de toren, is er iets voor te zeggen om het cognitieve
+domein te beperken tot dat van een welvarende beschaving, waarin de eerste
+levensbehoeften zijn vervuld zodat er tijd en middelen zijn om culturele
+bouwwerken te maken. Het is op het eerste gezicht aanlokkelijk om op basis van
+4d ook te zeggen dat de toren mensen verbindt en een plaats van gemeenschap is,
+maar 4d beschrijft het doel van het maken van een reputatie, niet van het
+bouwen van een toren.
+
+\end{document}
+
diff --git a/samenvatting-reframing-biblical-studies.tex b/samenvatting-reframing-biblical-studies.tex
new file mode 100644
index 0000000..c8f3037
--- /dev/null
+++ b/samenvatting-reframing-biblical-studies.tex
@@ -0,0 +1,13 @@
+\seclit{Herpositionering van Bijbelstudie}{Van Wolde}{Reframing Biblical
+Studies, pp.~43-72}
+Allereerst worden drie voorbeelden gegeven van culturele en taalkundige
+verschillen tussen de moderne Westerse wereld en het oude Mesopotami{\"e}.
+
+\subsection*{De maan}
+In de westerse wereld stellen we ons de maan automatisch staand voor. Studie
+van Babylonische iconografie en teksten (waarin de maan met een boot of hoorn
+wordt vergeleken) toont echter aan dat men in die tijd en op die plaats zich
+een liggende maan voorstelde, overeenkomstig met de manier waarop men de maan
+tegenwoordig in moslimlanden ziet. Dit verschil is astronomisch te verklaren
+door de andere plaats op de aardbol.
+
diff --git a/samenvatting-van-woord-naar-denkbeeld.tex b/samenvatting-van-woord-naar-denkbeeld.tex
new file mode 100644
index 0000000..9bc282a
--- /dev/null
+++ b/samenvatting-van-woord-naar-denkbeeld.tex
@@ -0,0 +1,83 @@
+\seclit{Van woord naar denkbeeld}{Van Wolde}{Schrift 270, pp.~19-24}
+De vraag is of de beschikbaarheid van bijbelsoftware, waardoor iedereen
+hobbyexegeet kan worden, een goede zaak is.
+
+Vanaf de 19\e eeuw kwam wetenschappelijke bijbelstudie o.b.v. de grondtaal en
+historisch onderzoek in zwang. Bij het maken van woordenboeken werd deels
+gekeken naar de (theologische) verklaring van de bijbelteksten, en deels naar
+vergelijkend en etymologisch taalonderzoek. Bij het gebruik van bijbelsoftware
+zouden mensen hierdoor het verkeerde beeld kunnen krijgen dat de teksten altijd
+al op een christelijke manier zijn uitgelegd.
+
+Daarnaast maken alle woordenboeken altijd keuzes. Hierdoor lijkt het alsof de
+betekenis van bepaalde woorden zeker is, terwijl dit vaak helemaal niet het
+geval is, doordat sommige woorden maar heel weinig voorkomen. Ook moet bij het
+bepalen van de betekenis van woorden altijd naar de context gekeken worden.
+Wanneer men de Amsterdamse school volgt en een concordante vertaling maakt
+waarin woorden altijd op dezelfde manier vertaald zijn, leidt dit vaak tot
+vertaling waarvan de eigenlijke betekenis onduidelijk is.
+
+Bovendien is het bij het vertalen niet alleen belangrijk om de woorden te
+kunnen omzetten naar een andere taal, maar om de denkbeelden achter de woorden
+over te brengen aan mensen met een andere cultuur. Hiervoor is kennis van de
+historische en culturele context van levensbelang.
+
+In de cognitieve taalkunde maakt Ronald Langacker het volgende onderscheid om
+betekenis te onderzoeken:
+
+\begin{description}
+  \item[Profiel] is de specifieke betekenis van een woord.
+  \item[Basis] is datgene wat een woord (in de cultuur) noodzakelijkerwijs,
+    impliciet veronderstelt.
+  \item[Cognitief domein] is dat deel van de kennisachtergrond, cultuur of
+    visie waarbinnen het woord functioneert.
+\end{description}
+
+Betekenis is, in dit model, de relatie tussen profiel en basis binnen het
+cognitief domein.
+
+\subsection*{De regenboog in Genesis 9}
+Een goed voorbeeld waarin we deze theorie kunnen toepassen vinden we aan het
+eind van het verhaal van de zondvloed (Gn.~9:13-16), waar moderne vertalingen
+en ook BibleWorks (regen)boog lezen. Het woord wordt als `regenboog' gelezen
+(terwijl er `boog' staat), omdat God zijn boog in de wolken zet.
+
+Een eerste probleem met deze opvatting is dat \ez{qeset} %todo hebreeuws
+normaal gesproken \emph{krijgs}boog betekent, en verder in de Hebreeuwse Bijbel
+nooit samen met `in de wolken' voorkomt. Bovendien is het woord voor `wolken',
+\ez{anan} %todo hebreeuws
+niet elders geassocieerd met regen. Hiervoor bestaat al een ander woord,
+\ez{ab}. %todo hebreeuws
+Ten slotte lezen we in Gn.~9:8-17 niets over zonneschijn, en is de regen zelfs
+expliciet afwezig.
+
+Als we Langackers theorie toepassen: het profiel van \ez{qeset} %todo hebreeuws
+is `aanvalswapen', de basis, `bespannen met een snaar' en `met pijlen'. Het
+cognitieve domein is dat van oorlog of strijd.
+
+Elders in Genesis komt \ez{qeset} %todo hebreeuws
+ook altijd voor in het cognitieve domein van oorlog of strijd. Wanneer er een
+een bezittelijk voornaamwoord bij staat (zoals ook in Gn.~9:13, waar God de
+vermeende regenboog `mijn boog' noemt) duidt dit een nauwe verbintenis met de
+eigenaar aan. De boog representeert zijn macht en kracht. Ook in de rest van de
+Hebreeuwse Bijbel wordt \ez{qeset} %todo hebreeuws
+altijd gebruikt bij machtige personen, vaak in een militaire context. Op basis
+hiervan moeten we het cognitieve domein uitbreiden met `macht en heerschappij'.
+
+Uit andere culturen in het Oude Nabije Oosten vinden we afbeeldingen van goden
+met een strijdboog in ruste en mensen die hen aanbidden, of waar de boog als
+symbool van macht door een god aan een koning wordt overhandigd. Verdere studie
+wijst uit dat de boog ten tijde van vrede over de schouder ligt, en ten tijde
+van oorlog in de hand wordt gehouden of op vijanden wordt gericht.
+
+In Gn.~9 is de boog nauw verbonden met het verbond dat God met Noach sluit. Bij
+een verbond deelt een hogere partij zijn macht met een lagere partij, net als
+op de bovengenoemde afbeelding uit het Oude Nabije Oosten. De boog is hier een
+symbool voor.
+
+\medskip
+Conclusie van dit voorbeeld: alleen woordenboeken, bijbelsoftware en/of
+commentaren zijn niet genoeg om woorden te verbinden met denkbeelden uit het
+tijdperk van schrijven. Een beter zicht op de culturele context en het gebruik
+van taal daarin kan onze idee{\"e}n over een tekst aanvullen en corrigeren.
+
diff --git a/samenvatting.tex b/samenvatting.tex
index 809756e..6053655 100644
--- a/samenvatting.tex
+++ b/samenvatting.tex
@@ -63,6 +63,8 @@
 \input{samenvatting-ecclesiastes}
 \input{samenvatting-wat-is-wijsheid}
 \input{samenvatting-toren-van-babel}
+\input{samenvatting-van-woord-naar-denkbeeld}
+\input{samenvatting-reframing-biblical-studies}
 
 \end{document}