Samenvatting toren van babel

2 files changed, 53 insertions, 0 deletions

diff --git a/samenvatting-toren-van-babel.tex b/samenvatting-toren-van-babel.tex
new file mode 100644
index 0000000..66e3760
--- /dev/null
+++ b/samenvatting-toren-van-babel.tex
@@ -0,0 +1,52 @@
+\seclit{De toren van Babel}{Vanstiphout}{De toren van Babel, pp.~29-52}
+We benaderen `de toren van Babel' op drie manieren: als het verhaal in
+Gn.~11:1-9, samen met haar traditionele interpretatie; kijkend naar de
+realiteit en functie van de vele bouwwerken die de aanleiding voor het verhaal
+kunnen zijn geweest; vanuit onze kennis van de Mesopotamische cultuur.
+
+Hoewel men vroeger dacht dat de toren moest verwijzen naar de
+tempeltoren\footnote{Dit wil niet zeggen dat de toren een tempel is; enkel dat
+ze dichtbij een tempel stond.} in Babylon, wijst nieuw onderzoek uit dat deze
+toren helemaal niet uniek was. De gebouwen waar vrij karakteristiek voor steden
+in Mesopotami{\"e}.
+
+De toren is een \emph{ziggurat}, een soort rechthoekige heuvel met trappen en
+terrassen en zijden van rond de 50 meter, gebouwd uit kleitichels, bakstenen en
+soms een kern van aarde. Met trappen konden hogere terrassen bereikt worden.
+Ziggurats hebben geen interne ruimtes behalve voor afwatering, maar op de
+hoogste verdieping konden (tijdelijke) schrijnen of kapellen worden
+aangebracht. De functie van ziggurats is onzeker; mogelijk waren het
+sterrenwachten.
+
+Waarschijnlijk werd de ziggurat in Babylon gebouwd door Nabuchodonosor I rond
+1110 v.o.j. Volgens de legende in \emph{Enuma Elish} werd Babylon in glorie
+hersteld toen de god Marduk de macht van de andere goden kreeg. Bij deze
+restauratie werd ook een ziggurat gebouwd.
+
+\medskip
+In de tekst van Genesis zien we een aantal Babylonische invloeden.
+
+Ten eerste: in het Gilgame\v{s}-epos wordt de berg waar de ark na de zondvloed
+(oorspronkelijk een Mesopotamisch verhaal, overgenomen tijdens de ballingschap)
+tot stilstand komt een ziggurat genoemd. In Genesis is het verhaal van de toren
+van Babel ook vrij kort na het verhaal van de zondvloed.
+
+Sinear verwijst waarschijnlijk naar Sumer, het zuiden van Babyloni{\"e}, maar
+de term was ten tijde van de ballingschap allang in onbruik geraakt -- mogelijk
+een aanwijzing dat de Joodse schrijvers contact hadden met Babylonische
+intellectuelen.
+
+De bouwtechniek zoals beschreven in Gn.~11 komt overeen met de Mesopotamische.
+
+Het `met haar hoofd in de hemel' is een Babylonisch spreekwoord dat arrogantie
+omschrijft. Bovendien heette de Marduk-tempel `die het hoofd verheft'.
+
+Ten slotte kan het motief van de taalverwarring een directe beschrijving van de
+situatie in Babylon en andere steden ten tijde van de ballingschap. Deze steden
+waren namelijk centra van kosmopolitische beschaving.
+
+Er is overigens een Mesopotamische tegenhanger van het motief van de
+spraakverwarring. In het verhaal over Enmerkar en de Heer van Aratta wordt
+voorspeld dat ooit de hele wereld \'e\'en taal zal spreken. Het is echter niet
+het idee dat dit vroeger ooit het geval was geweest.
+
diff --git a/samenvatting.tex b/samenvatting.tex
index b43d6c7..809756e 100644
--- a/samenvatting.tex
+++ b/samenvatting.tex
@@ -62,6 +62,7 @@
 \input{samenvatting-jesaja}
 \input{samenvatting-ecclesiastes}
 \input{samenvatting-wat-is-wijsheid}
+\input{samenvatting-toren-van-babel}
 
 \end{document}