Marcus

1 files changed, 22 insertions, 2 deletions

diff --git a/samenvatting.tex b/samenvatting.tex
index fb53200..f9bba3b 100644
--- a/samenvatting.tex
+++ b/samenvatting.tex
@@ -234,8 +234,28 @@ Wanneer hij aankwam in een nieuwe plaats, ging Paulus volgens Hnd. eerst naar de
 \end{itemize}
 
 \seclit{Marcus}{Brown}{Introduction to the New Testament, pp.~152-167}
-\emph{Moet nog worden gedaan.}
-%todo
+Er duiken verschillende problemen op bij het interpreteren van Marcus:
+
+\begin{itemize}
+    \item Het Messiaanse geheim lijkt in strijd met het doel van Jezus' werk, en is mogelijk bedacht door Mc. om niet-messiaanse verhalen te kunnen toevoegen aan het Evangelie. Maar er zijn andere verklaringen: mogelijk had Jezus geen goede manier om zijn missie te verwoorden.
+    \item Veel teksten in Mc. zijn ambigu. Aan de andere kant is het belangrijkste wel duidelijk: Jezus is opgestaan, Gods kracht breekt door de duisternis.
+    \item Het is onduidelijk op wat voor bronnen Mc. is gebaseerd. Het lijkt niet direct een reactie op een ander (niet-canoniek) evangelie. Het Evangelie kan nog wel gelezen worden als een reactie op idee{\"e}n dat (a) wonderen werden gedaan om macht te tonen, of (b) dat Jezus slechts wonderen deed en geen leraar was, maar we kennen geen bron die dit soort punten maakt. Ook is er geen bewijs voor een pre-Mc. bron met vergelijkingen van Jezus.
+\end{itemize}
+
+Mc. werd geschreven als {\'e}{\'e}n de eerste Evangelie{\"e}n en kon zich alleen op de brieven van Paulus (en eventuele hypothetische bronnen) baseren. Het doel van het boek kan dus zijn geweest de theologische idee{\"e}n uit die brieven een gezicht te geven.
+
+\subsection*{Auteur}
+Het is onbekend wie de auteur is. E{\'e}n mogelijkheid (volgens Papias) is de Johannes in Hnd.~15:37 die ook Marcus wordt genoemd (bekend met Petrus en reisgenoot van Paulus, zou rond 60 naar Rome zijn gereisd en hen daar hebben geholpen). Petrus zou de belangrijkste ooggetuige voor Mc. zijn geweest. Deze traditie is weinig ondersteund door de tekst, maar aan de andere kant niet onwaarschijnlijk omdat deze Marcus geen prominente figuur was. Maar deze Johannes Marcus zou een betere kennis van Palestijnse geografie moeten hebben gehad dan uit het Evangelie blijkt.
+
+\subsection*{Plaats van schrijven}
+Clement (2\e eeuw) beweert dat Marcus in Rome is geschreven, ook al kan dit gebaseerd zijn op het Papiase idee dat Petrus de belangrijkste ooggetuige voor het boek was (aangezien Petrus in Rome werd gekruisigd). De vele latinismes suggereren in ieder geval een westerse oorsprong.
+
+Aan de andere kant, als Mt. en Lc. in Antiochi{\"e} zijn geschreven (dubieus!) kan eenzelfde oorsprong van Mc. de vele overeenkomsten verklaren. Maar dat verklaart niet waarom Mc. veel Joodse gebruiken uitlegt.
+
+\subsection*{Datering}
+Als Papias gelijk had moet het Evangelie rond de dood van Petrus in de jaren 60 geschreven zijn. Dat verklaart dat Mc. niets lijkt te weten over de opstand in 66-70. Een datering na 75 is onwaarschijnlijk, omdat Mt. en Lc. waarschijnlijk rond 80-90 werden geschreven.
+
+\emph{NB: De these dat Matthe{\"u}s v{\'o}{\'o}r Marcus werd geschreven wordt onder Matthe{\"u}s behandeld.}
 
 \seclit{Matthe{\"u}s}{Carter \& Levine}{The New Testament}
 Wie Matthe{\"u}s was is onduidelijk: een verwijzing naar het Griekse \textgreek{μαθητής}, `leerling', de naam van Levi (9:9) of de apostel die het merendeel van de informatie in het Evangelie heeft gegeven? Veel delen van Marcus zijn overgenomen, dus dit Evangelie moet na Mc. geschreven zijn, en waarschijnlijk ook na de verwoesting van Jeruzalem in 70 (22:1-14). Waarschijnlijk is het geschreven in Antiochi{\"e} door een groep volgelingen waarvan tenminste sommigen een achtergrond in een synagoge hadden.