1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
|
% vim: set spelllang=nl:
\subsection{De braamstruik}
\label{sec:prag:snh}
Hoe komen woordenboeken eigenlijk tot de conclusie dat \snh{} `braamstruik'
betekent? Op basis van de tekst zelf is het haast onmogelijk vast te stellen
wat dit woord precies betekent: er worden geen eigenschappen van de struik
genoemd. Had er gestaan, `de \snh{} met vruchten', dan hadden we geweten dat
het om een plant ging. Maar als we strikt naar de tekst kijken, kan het net zo
goed over iets anders gaan: een steen, bijvoorbeeld.
Wanneer we hier nog wat langer over nadenken blijkt echter dat we niet zo veel
vrijheid hebben. Het verhaal speelt zich af op een berg in een woestijn (v.~1).
De vari{\"e}teit van dingen die je daar kunt vinden is niet erg groot. Met
stenen, planten en dieren hebben we het wel gehad. Echter, als het om een steen
zou gaan (die op \'e\'en of andere manier in vlam stond), dan zou het geen
`groot verschijnsel' (\ez{הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל}, v.~3) zijn geweest dat die niet verteerd
werd. Dan zou Mozes misschien zijn omgekeerd om te zien hoe een steen in brand
had kunnen vliegen. Was het een dier geweest, dan zou je verwachten dat het in
doodsstrijd rond zou rennen, wat het moeilijk had gemaakt voor Mozes om rustig
een gesprek met God te voeren.
Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown,
Driver en Briggs~\citep{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny
bush, perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het
Aramees, Assyrisch en Arabisch. Mogelijk is de stam uiteindelijk ook in de naam
van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen.
Op basis van de context en eventueel de naam van het bloemengeslacht kunnen we
dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant} aanduidt.
\medskip
Wat wordt er verder met \snh{} geassocieerd? Het is traditioneel vertaald als
`\emph{braam}struik', of in Brown-Driver-Briggs `\emph{thorny} bush'. Op grond
waarvan wordt deze vertaling voorgesteld? Een studie van de antieke Hebreeuwse
pictogrammen~\citep{studylight} geeft een mogelijke verklaring: dat de samech
oorspronkelijk een \textbf{doorn} uitbeeldde, en de nun een zaadje.
Volgens sommige wetenschappers is het irrelevant wat voor plant de \snh{}
precies is. Meyers bijvoorbeeld stelt dat het woord alleen wordt gebruikt
vanwege de gelijkenis met `Sina\"{\i}' \citep[pp.~52--53]{meyers}. Dit lijkt
echter niet erg waarschijnlijk. In deze passage, die normaal gesproken aan de
E-bron wordt toegeschreven, wordt de berg van God niet Sina\"{\i} maar Horeb
genoemd. Als dit dezelfde berg is en de schrijver \snh{} gebruikt vanwege de
gelijkenis, waarom wordt de berg dan niet Sina\"{\i} genoemd? En als de Horeb
en de Sina\"{\i} niet dezelfde berg zijn, hoe zou de gelijkenis met
`Sina\"{\i}' dan een reden zijn om \snh{} te gebruiken?
\medskip
Samenvattend kunnen we over \snh{} zeggen: het doelt op een plant --- of,
gezien de woestijn, struik. Waarschijnlijk worden met deze plant automatisch
doornen geassocieerd. Op het meest basale niveau speelt het woord in het
cognitief domein van de plantkunde: er wordt simpelweg verteld dat Mozes een
plant ziet. Nadat we het vuur nader hebben bestudeerd hieronder, zullen we in
\autoref{sec:prag:vision} zien dat het woord ook in een ander cognitief domein
speelt.
|
