Start college 12

1 files changed, 123 insertions, 0 deletions

diff --git a/college12.tex b/college12.tex
new file mode 100644
index 0000000..e85b817
--- /dev/null
+++ b/college12.tex
@@ -0,0 +1,123 @@
+% vim: set spelllang=nl:
+\documentclass[a4paper,twocolumn]{article}
+
+\usepackage[margin=2cm,bottom=3cm]{geometry}
+\usepackage{clauses}
+\usepackage{xcolor}
+\usepackage[hidelinks]{hyperref}
+
+\usepackage{polyglossia} 
+\setdefaultlanguage{dutch}
+\setotherlanguage{hebrew}
+\newfontfamily\dutchfont[Mapping=tex-text]{Latin Modern Roman}
+\newfontfamily\hebrewfont[Scale=MatchLowercase]{Ezra SIL}
+\DeclareTextFontCommand{\ez}{\hebrewfont}
+
+\title{De brandende braamstruik\\\large{Huiswerk Exegese OT, college 12}}
+\author{Camil Staps}
+
+\usepackage{enumitem}
+
+\def\JHWH{\bgroup\footnotesize{JHWH}\egroup}
+\def\verse#1{\bgroup\scriptsize{#1}\egroup}
+
+\def\snh{\ez{סְנֶה}}
+\def\hsnh{\ez{הַסְּנֶ֑ה}}
+
+\definecolor{orange}{rgb}{1,0.4,0}
+\definecolor{darkgreen}{rgb}{0,0.6,0}
+\def\fire#1{\textcolor{orange}{#1}}
+\def\bush#1{\textcolor{darkgreen}{#1}}
+\def\see#1{\textcolor{blue}{#1}}
+
+\begin{document}
+
+\maketitle
+
+De ontmoeting van Mozes met God in Ex.~3:1--10 staat bekend als het verhaal van
+de brandende braamstruik. Het is vernoemd naar de braamstruik van waaruit eerst
+`de engel van \JHWH' (v.~2) en vervolgens \JHWH{} zelf (v.~4) tot Mozes
+spreekt. Het woord voor braamstruik, \snh, wekt de belangstelling om drie
+redenen.
+
+Ten eerste het feit dat de eerste keer dat de struik wordt genoemd, het direct
+een lidwoord heeft: \hsnh. Een letterlijke vertaling leest dus voor v.~2a:
+`De engel van \JHWH{} verscheen aan [Mozes] in vlammen van vuur uit het midden
+van \emph{de} braamstruik.' Dit leidt tot de verwarde reactie, `Welke
+braamstruik? Heb ik iets gemist?'
+
+Ten tweede: na de abrupte opkomst, verdwijnt de struik vrij direct weer van het
+toneel, zonder dat er melding van wordt gemaakt. Na vers 4 wordt de struik niet
+meer genoemd. Het is onduidelijk of de struik blijft branden gedurende het hele
+gesprek (tot 4:17). Mozes' vraag w\'a\'arom de struik niet verteerd wordt
+(v.~3) blijft onbeantwoord.
+
+Ten slotte moeten we helaas opmerken dat \snh{} slechts 6 keer voorkomt in de
+Hebreeuwse bijbel: vijf keer in Ex.~3:2--4 en \'e\'en keer in Dt.~33:16, waar
+naar het verhaal in Exodus wordt verwezen. We weten dus uitzonderlijk weinig
+over dit woord. Wat kunnen we toch afleiden over dit woord?
+
+\bigskip
+
+%todo uitleg wat we hier doen
+\begin{hebrew}
+	\noindent
+	2~~\see{וַ֠יֵּרָא} מַלְאַ֨ךְ יְהֹוָ֥ה אֵלָ֛יו \fire{בְּלַבַּת־אֵ֖שׁ} מִתֹּ֣וךְ \bush{הַסְּנֶ֑ה} \see{וַיַּ֗רְא}
+	\see{וְהִנֵּ֤ה} \bush{הַסְּנֶה֙} \fire{בֹּעֵ֣ר} \fire{בָּאֵ֔שׁ} \bush{וְהַסְּנֶ֖ה} אֵינֶ֥נּוּ אֻכָּֽל׃
+	\enspace3~~וַיֹּ֣אמֶר מֹשֶׁ֔ה אָסֻֽרָה־נָּ֣א \see{וְאֶרְאֶ֔ה} אֶת־הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל הַזֶּ֑ה מַדּ֖וּעַ לֹא־יִבְעַ֥ר
+	\bush{הַסְּנֶֽה׃}
+	\enspace4~~\see{וַיַּ֥רְא} יְהוָ֖ה כִּ֣י סָ֣ר \see{לִרְאֹ֑ות} וַיִּקְרָא֩ אֵלָ֨יו אֱלֹהִ֜ים מִתֹּ֣וךְ
+	\bush{הַסְּנֶ֗ה} וַיֹּ֛אמֶר מֹשֶׁ֥ה מֹשֶׁ֖ה וַיֹּ֥אמֶר \see{הִנֵּֽנִי׃}
+\end{hebrew}
+
+\begin{quote}
+	\footnotesize
+	\verse2 De engel van \JHWH{} \see{verscheen} tot [Mozes] in een
+	\fire{vuurvlam} uit het midden van de \bush{braamstruik}. De
+	\bush{braamstruik} \fire{brandde} in het \fire{vuur} maar de
+	\bush{braamstruik} werd niet verteerd!  \verse3 Mozes zei: `Laat ik omkeren
+	en dit grote verschijnsel, waarom de \bush{braamstruik} niet verteerd wordt,
+	\see{zien}.' \verse4 \JHWH{} \see{zag} dat hij zich omkeerde om het te
+	\see{zien}. En God riep tot hem uit het midden van de \bush{braamstruik}:
+	`Mozes, Mozes.' En hij zei: `\see{Zie mij}.'
+\end{quote}
+
+Hoe komen woordenboeken eigenlijk tot de conclusie dat \snh{} `braamstruik'
+betekent? Op basis van de tekst zelf is het haast onmogelijk vast te stellen
+wat dit woord precies betekent: er worden geen eigenschappen van de struik
+genoemd. Had er gestaan, `de \snh{} met vruchten', dan hadden we geweten dat
+het om een plant ging. Maar als we strikt naar de tekst kijken, kan het net zo
+goed over iets anders gaan: een steen, bijvoorbeeld.
+
+Wanneer we hier nog wat langer over nadenken blijkt echter dat we niet zo veel
+vrijheid hebben. Het verhaal speelt zich af op een berg in een woestijn (v.~1).
+De vari{\"e}teit van dingen die je daar kunt vinden is niet erg hoog. Met
+stenen, planten en dieren hebben we het wel gehad. Echter, als het om een steen
+zou gaan (die op \'e\'en of andere manier in vlam stond), dan zou het geen
+`groot verschijnsel' (\ez{הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל}, v.~3) zijn geweest dat die niet verteerd
+werd. Dan zou Mozes misschien zijn omgekeerd om te zien hoe een steen in brand
+had kunnen vliegen.
+
+Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown,
+Driver en Briggs~\cite{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny bush,
+perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het Aramees,
+Assyrisch en Arabisch. %todo Arabisch opzoeken
+
+Dat \snh{} een plant aanduidt is nu wel duidelijk. Maar op basis waarvan
+stellen we dat het om een doornstruik (`thorny bush') gaat? Een studie van de
+antieke Hebreeuwse pictogrammen~\cite{studylight} geeft twee opties. Ten
+eerste, dat de samech oorspronkelijk een doorn uitbeeldde, en de nun een
+zaadje. Ik heb helaas onvoldoende kennis om deze claim te kunnen beoordelen.
+Ten tweede, dat het werkwoord \ez{שָׂנֵא}, `haten', dezelfde herkomst heeft. Haat
+zou dan dus met een stekelig karakter worden geassocieerd.
+
+\begin{thebibliography}{9}
+	\bibitem{browndriverbriggs} A Hebrew and English Lexion of the Old Testament
+		with an Appendix Containing the Biblical Aramaic. F. Brown, S. R. Driver en
+		C. A. Briggs. Clarendon Press, 1906.
+	\bibitem{studylight} \snh{} op StudyLight.org.
+		\url{http://www.studylight.org/lexicons/hebrew/hwview.cgi?n=05572}.
+		Opgehaald 19 mei 2016.
+\end{thebibliography}
+
+\end{document}