diff options
| -rw-r--r-- | college-11.tex | 157 |
1 files changed, 157 insertions, 0 deletions
diff --git a/college-11.tex b/college-11.tex new file mode 100644 index 0000000..8691b6b --- /dev/null +++ b/college-11.tex @@ -0,0 +1,157 @@ +% vim: spelllang=nl: +\documentclass[a4paper]{article} + +\usepackage{geometry} +\usepackage[dutch]{babel} +\usepackage{enumitem} + +\title{Geschiedenis van Kerk en Theologie\\\large{Opdracht bij college 11}} +\author{Camil Staps} +\date{7 december 2016} + +\begin{document} + +\maketitle + +\section*{Verslag college 10} + +\subsection*{Christendom in de V.S.} +De V.S. kennen van oudsher een grotere confessionele vari\"eteit dan Europa. +Over de laatste tientallen jaren verliezen de protestanten terrein aan de niet-religieuzen. +De katholieken hebben, dankzij een grote migrantenstroom uit Zuid-Amerika, een stabiel getal. + +De V.S. leggen in het `First Amendment' vast dat de federale overheid geen wetten over religiebeperking mag aannemen. +Aanvankelijk is het idee dat dit iets is dat per staat geregeld moet worden; + later wordt dit uitgelegd als een strikte scheiding van kerk en staat. + +Verschillende groepen christenen in de V.S.: +\begin{description} + \item[Methodisten] + Komen voort uit \emph{frontier christianity} + (de erg praktisch ingestelde vorm van christendom op de rand van de beschaving, steeds verder naar het westen). + De stroming kenmerkt zich door een hoog opwekkingskarakter. + De zelfheiliging is prominenter aanwezig in de leer dan de predestinatie. + + \item[Baptisten] + Voornamelijk in het zuidwesten. + Kenmerken zich door de volwassendoop. + Er is geen centraal instituut: + autonome gemeenschappen zijn verenigd in een conventie. + Er zijn verschillende conventies. + De erg conservatieve Southern Baptist Convention is de grootste denominatie na de RKK. + + \item[Mormonen] + Ook wel de \emph{Latter Day Saint movement}. + Deze groep, ge{\"\i}soleerd in Utah, heeft een ander heilig boek naast de Bijbel. + Dit boek biedt de oplossing voor het probleem dat het christendom al vroeg geperverteerd is. +\end{description} + +Volgens Rodney Stark kent Amerika een religieuze markt: + mensen maken een economische keuze voor hun kerk. +Hierbij delen groeiende kerken vaak een aantal aspecten: + ze vragen veel inzet, + belijden een machtige god, + geven concrete antwoorden op levensvragen + en hun leiders hebben charisma. + +In de discussie rond de slavernij (va. 1850) komen zowel voor- als tegenargumenten uit christelijke hoeken. +Nu nog clusteren rassen samen in kerken. + +\subsection*{Missionering (va. 2\textsuperscript{e} helft 16\textsuperscript{e} eeuw)} +Bij de missionering hebben de Jezu{\"\i}eten i.h.b. in China een belangrijke rol. +Zij integreren eerst in de inheemse cultuur. +Dit leidt tot de ritenstrijd (1645--1742), waarbij tegenstanders hen betichten van afgoderij e.d. +De strijd vindt vnl. in pamfletten plaats. +Uiteindelijk heft de paus de Societas Jesu op. + +In 1814 zal de orde worden hersteld, waarna de Jezu{\"\i}eten weer zendingswerk gaan doen. + +\subsection*{De Franse Revolutie} +De oorzaak van dit conflict is deels religieus. +In 1598 (Nantes) kregen protestanten het recht hun geloof uit te oefenen. +Lodewijk XIV trekt dit edict terug in 1685 --- een exodus van hugenoten volgt. +In het algemeen is er onvrede vanwege een aantal religieuze debatten: + rondom het Jansenisme, de ritenstrijd, onfeilbaarheid van de paus vs. autonoom denken uit de verlichting, etc. + +Na de revolutie wordt een grondwet een een verklaring van de rechten van de mens en de burger opgesteld. +De verbintenis tussen kerk en staat wordt goeddeels verbroken: + kerkbelasting wordt afgeschaft, net als kloosters; + kloostergeloften worden ongeldig verklaard; etc. +De maatschappij wordt ontkerstend: + straat die naar heiligen zijn vernoemd worden hernoemd, + priesters moeten de grondwet beamen, etc. +Weigeraars worden ter dood gebracht. + +Onder Napoleon en Pius VI (begin 19\textsuperscript{e} eeuw) verbetert de relatie tussen Frankrijk en het Vaticaan weer. +In een concordaat wordt vastgelegd dat de paus weer bisschoppen mag benoemen. +Maar\dots Napoleon kroont zichzelf en zijn keizerin, en in 1807 wordt de paus gearresteerd. +Na Waterloo (1815) worden de oude politieke toestand (incl. de Roomse staat) weer hersteld met de restauratie van Wenen. + +De Franse Revolutie was traumatiserend voor de katholieke kerk. +De reactie wordt door Woodhead getypeerd als \emph{fortress catholicism}: + een radicale afwijzing van de idealen van de revolutie en de verlichting + (vrijheid, gelijkheid, broederschap; vrijheid v. wetenschap, godsdienst, etc.). + +\section*{Tentamenvragen bij Woodhead, pp.~333--401} + +\begin{description}[style=nextline] + \item[Leg uit waarom vooral `mainline' kerken leden onder toenemende secularisatie in de tweede helft van de 20\textsuperscript{e} eeuw.] + De mainline kerken, en in het bijzonder de staatskerken, werden gezien als vertegenwoordigers van de cultuur. + De secularisatie in de vorige eeuw was niet alleen een kritiek op religie maar op de gehele cultuur. + Hierdoor waren de protestanten eerder geneigd zich tegen mainline kerken te richten dan tegen alternatieve. + Daarnaast verliest een staatskerk een fors deel van haar identiteit wanneer de centrale rol in de samenleving wegvalt (p.~347). + + Voluntaristische kerken% + \footnote{In deze periode valt `mainline' vrijwel samen met niet-voluntaristisch (p.~347).} + doen het beter in deze tijd. + Bijvoorbeeld evangelische kerken bloeien doordat ze \emph{power from on high} en \emph{power from below} hebben weten te combineren: + alhoewel de leer traditioneel bleef, + is een groot deel van de hi\"erarchie afgedankt en hebben kleinere groepen een centralere rol. + Dit in contrast tot liberale kerken, + die, gechargeerd gesteld, de traditionele leer hebben `verdund' + maar de hi\"erarchie intact hebben gelaten --- + die kerken vallen zogezegd tussen wal en schip (pp.~354--5). + + \item[Leg uit hoe het wegvallen van banden tussen denominaties en sociale groepen (`zuilen') een verscherpte focus op theologie tot gevolg had.] + Kerken verloren sociaalpolitieke en economische macht. + Zuilen vervaagden. + Hierdoor kon christen-zijn (of specifieker katholiek-zijn, etc.) niet meer simpelweg betekenen dat je bij een bepaalde vereniging hoort. + Doordat dit identificerende element wegviel moest een nieuwe indicator gevonden worden, en dit werd het geloof zelf (pp.~361--2). + + \item[Hoe komt het dat de periode van secularisatie in het westen samenvalt met een periode van sacralisatie in het zuiden?] + Dit lijkt verband te houden met politieke en economische factoren. + In zowel het westen als het zuiden werd de samenleving in rap tempo gekapitaliseerd, + maar het westen was hierbij in een sterkere positie dan het zuiden. + Hierdoor is het westen relatief stabiel wat betreft politiek, onderwijs, gezondheidszorg, etc., + terwijl de situatie in het zuiden over het algemeen onzekerder is. + + Religie in het algemeen en het christendom in het bijzonder zijn succesvol in onzekere tijden, + omdat ze behoeften deels kunnen wegnemen of verzachten. + Er was in het zuiden dus meer behoefte aan religie en het christendom dan in het noorden (pp.~386--7). +\end{description} + +\section*{Evaluatie cursus tot nu toe} +In de evaluatie bij bijeenkomst vier schreef ik dat ik tot dan toe relatief weinig had geleerd, + omdat het vroege christendom uitvoerig was besproken bij Dogmatiek I. +Zoals verwacht betraden we al gauw onbekender terrein. +Veel van de theologische idee\"en kwamen me uiteraard grotendeels bekend voor, + maar vanaf de vroege middeleeuwen verschoof de focus van dit vak naar de interactie van het christendom met andere ontwikkelingen, + in het bijzonder ook staatkundige. + +Op deze manier kon dit vak nuttige achtergrondinformatie bieden om te begrijpen waarom sommige standpunten zich ontwikkelen + en wat voor invloed culturele, sociale en politieke omstandigheden hierop hebben (gehad). +Desalniettemin moet ik zeggen dat ik dit vak niet had gevolgd + ware het niet dat het een verplicht onderdeel van mijn pakket is, + puur om het feit dat mijn primaire interesse niet bij geschiedenis of systematische theologie ligt, maar bij exegese. + +Uit deze interesse komt ook mijn onderzoeksidee voort. +Het lijkt me interessant te bekijken hoe verschillende groepen door de geschiedenis heen zijn omgegaan met christelijke teksten (zowel de bijbel als kerkvaders, theologische artikelen, etc.). +Vervolgens zou ook gekeken kunnen worden naar de invloed van die interpretaties op de geschiedenis van de gemeenschap. + +Ik zou het onderzoek eerst inperken tot een bepaalde stroming, tijd, plaats, of een combinatie van die drie. +Vervolgens moet uit die context data worden verzameld, waarschijnlijk vnl. teksten, waarin interpretaties naar voren komen. +Die zouden geclassificeerd kunnen worden op basis van hun idee\"en. +Hierna zouden we moeten bekijken wat voor verbanden we tussen de classificaties kunnen vinden. +Bijvoorbeeld: hoe verandert de inhoud van interpretaties door de tijd? + +\end{document} |