Mattheüs

1 files changed, 52 insertions, 1 deletions

diff --git a/samenvatting.tex b/samenvatting.tex
index df21654..195ea93 100644
--- a/samenvatting.tex
+++ b/samenvatting.tex
@@ -7,9 +7,12 @@
 \usepackage{ucharclasses}
 \setmainlanguage{dutch}
 \setTransitionsForLatin{\begingroup\hyphenrules{dutch}}{\endgroup} 
+
 \usepackage{fontspec}
 \newfontfamily{\ezra}{Ezra SIL}[Scale=MatchLowercase]
 \DeclareTextFontCommand{\textezra}{\ezra}
+\newfontfamily{\greek}{Galatia SIL}[Scale=MatchLowercase]
+\DeclareTextFontCommand{\textgreek}{\greek}
 
 \usepackage[margin=25mm,bottom=30mm]{geometry}
 \usepackage[hidelinks]{hyperref}
@@ -23,6 +26,7 @@
 
 \usepackage{tikz}
 \usetikzlibrary{calc}
+\tikzset{>=stealth}
 
 \newcommand\seclit[3]{%
   \section*{#1\\%
@@ -36,7 +40,13 @@
 
 \newcommand\e{\textsuperscript{e} }
 
-\newenvironment{figureblock}{\begin{minipage}{\linewidth}\bigskip\centering}{\bigskip\end{minipage}}
+\newenvironment{figureblock}{%
+  \noindent\begin{minipage}{\linewidth}%
+  \bigskip\centering%
+}{%
+  \bigskip%
+  \end{minipage}%
+}
 
 \begin{document}
 
@@ -223,5 +233,46 @@ Wanneer hij aankwam in een nieuwe plaats, ging Paulus volgens Hnd. eerst naar de
     \item Alle gelovigen worden van binnenuit door God ondersteunt doordat Hij hun geest vernieuwd, en de Heilige Geest geeft.
 \end{itemize}
 
+\seclit{Marcus}{Brown}{Introduction to the New Testament, pp.~152-167}
+%todo
+
+\seclit{Matthe{\"u}s}{Carter \& Levine}{The New Testament}
+Wie Matthe{\"u}s was is onduidelijk: een verwijzing naar het Griekse \textgreek{μαθητής}, `leerling', de naam van Levi (9:9) of de apostel die het merendeel van de informatie in het Evangelie heeft gegeven? Veel delen van Marcus zijn overgenomen, dus dit Evangelie moet na Mc. geschreven zijn, en waarschijnlijk ook na de verwoesting van Jeruzalem in 70 (22:1-14). Waarschijnlijk is het geschreven in Antiochi{\"e} door een groep volgelingen waarvan tenminste sommigen een achtergrond in een synagoge hadden.
+
+\medskip
+Een vroege (Augustinus) oplossing voor het synoptisch probleem is dat Matthe{\"u}s het eerste was en gebaseerd op ooggetuigen. Maar zowel Mt. als Lc. verbeteren Mc.'s Grieks en stijl. Vandaag is de tweedocumententheorie (zie \autoref{fig:2documenten}) meer geaccepteerd. Bovendien zouden zowel Mt. als Lc. toegang hebben gehad tot eigen, unieke (mogelijk mondelinge) bronnen M en L.
+
+\begin{figureblock}
+    \begin{tikzpicture}[node distance=2cm,every node/.style={draw,minimum width=1cm},->]
+        \node (mc) {Mc.};
+        \node[right of=mc,densely dashed] (q) {Q};
+        \node[below of=mc] (mt) {Mt.};
+        \node[below of=q] (lc) {Lc.};
+
+        \node[loosely dashed] (m) at ($(mc)!0.4!(mt) - (1.3,0)$) {M};
+        \node[loosely dashed] (l) at ($(q)!0.4!(lc) + (1.3,0)$) {L};
+
+        \draw (mc) -- (mt); \draw[densely dashed] (q) -- (mt);
+        \draw (mc) -- (lc); \draw[densely dashed] (q) -- (lc);
+        
+        \draw[dashed] (m) -- (mt); \draw[dashed] (l) -- (lc);
+    \end{tikzpicture}
+    \captionof{figure}{De tweedocumententheorie}
+    \label{fig:2documenten}
+\end{figureblock}
+
+Matthe{\"u}s heeft extra aandacht voor Jezus' plaats in de Isra{\"e}litische geschiedenis. Ook gebruikt hij Hebreeuwse numerologie (\emph{gematria}) en zijn er veel verwijzingen naar het Oude Testament. Toch maakt Mt. duidelijk dat het Goede Nieuws er ook is voor niet-Joden door verwijzingen naar o.a. Tamar en Ruth. De keuze van de namen kan zelfs worden gelezen als een hint dat niet-Joden een sterker geloof hebben dan de Joden zelf.
+
+\subsection*{Verschillen met Marcus}
+\begin{itemize}
+    \item Waar Mc. Jezus als leraar presenteert maar weinig inhoud behandelt, doet Mt. dit wel, in de vorm van vijf grote toespraken.
+    \item Mc. ziet vervolging als een eschatologisch teken, Mt. als deel van een leven trouw aan Christus.
+    \item In Mt. stuurt Jezus zijn leerlingen (in eerste instantie) alleen naar de Isra{\"e}lieten. Er wordt benadrukt dat de Joden genoeg kansen hebben gehad om Hem te volgen.
+    \item Positiever tegenover de discipelen.
+    \item Jezus vervult het Oude Testament expliciet, maar sommige dingen zijn niet erg precies overgenomen (bv. Maria als maagd: \textezra{עַלְמָה} (jonge zwangere vrouw) werd in de LXX vertaald als \textgreek{παρθένος} wat pas later `maagd' ging betekenen). Het OT werd met een Christelijke bril gelezen.
+    \item Aandacht voor de `kerk'.
+    \item Negatief tegenover de Joodse leiders, hogepriester en Farizee{\"e}rs. Jeruzalem is verwoest omdat zij Jezus niet hebben geaccepteerd.
+\end{itemize}
+
 \end{document}