% vim: set spelllang=nl:
\subsection{De betekenis van het visioen}
\label{sec:prag:vision}

Zoals gezegd kunnen we Ex.~3:7--10 lezen als herhaling van vv.~2--4. De
volgende elementen komen overduidelijk met elkaar overeen:

\begin{table}[h]
	\centering
	\begin{tabular}{r l}
		2 -- 4      & 7 -- 10 \\\hline
		Mozes       & God \\
		Omkeren     & Afdalen \\
		Roepen      & Zenden \\
	\end{tabular}
\end{table}

Wat kunnen we echter zeggen over het vuur, en belangrijker in de context van
dit artikel, de struik? We zien twee mogelijkheden.

\subsubsection*{De struik als het volk}
Als we het heftige vuur met de zware ellende vergelijken, dan volgt daaruit
vrij direct dat datgene dat in brand staat (de \snh{}) vergeleken moet worden
met datgene dat de ellende ondergaat (het volk). De paradoxale constatering dat
de struik toch \emph{niet} brandt zou dan vergeleken worden met het feit dat
het volk niet aan de onderdrukking van de Egyptenaren ten onder gaat (zie
bv.~Ex.~1:12). We kunnen dus de volgende extra overeenkomsten opstellen:

\begin{table}[h]
	\centering
	\begin{tabular}{r l}
		2 -- 4       & 7 -- 10 \\\hline
		Struik       & Het volk \\
		Heftig vuur  & Zware ellende \\
		Niet branden & Niet gedeerd worden \\
	\end{tabular}
\end{table}

Er zijn tenminste twee problemen met deze lezing. Ten eerste geeft ze geen
reden voor de keuze van \snh{}, in plaats van een andere plant of een algemeen
woord voor plant of struik. Hierom zouden we uitweg moeten nemen door
bijvoorbeeld aan te nemen dat de \snh{} de enige plant is die logischerwijs in
de wildernis voorkomt (waardoor het woord geen symbolische waarde heeft).

Het tweede probleem is dat we het voorkomen van God (als engel en als \JHWH{})
niet symbolisch kunnen zien. Als de struik voor het volk staat, en God in de
struik staat, betekent dat dan dat God ook in tijden van zware ellende bij het
volk is? Dat lijkt enigszins vergezocht. Aan de andere kant is het natuurlijk
vaker dat God wel in de vertelling van een visioen voorkomt, terwijl hij
nergens mee vergeleken kan worden. Maar in die gevallen, zoals de roepingen van
Jeremiah en Jesaja, wordt hij ook niet fysiek gepositioneerd, wat hier wel het
geval is. Dit suggereert dat hij daadwerkelijk deelneemt aan het visioen en we
dus wel moeten verwachten dit ergens mee te kunnen vergelijken.

\subsubsection*{De struik als Egypte}
Deze lezing lost beide problemen van de bovenstaande op. Omdat de \snh{} een
stekelige struik is (of zou zijn), willen we liever niet het volk met deze
negatieve associaties verbinden. In plaats daarvan kunnen we het hatelijke
Egypte met de stekelige struik vergelijken. Vervolgens kunnen we God met het
volk vergelijken: zoals God uit de struik tot Mozes roept, zo roept het volk
uit Egypte tot God. Zo krijgen we de volgende overeenkomsten:

\begin{table}[h]
	\centering
	\begin{tabular}{r l}
		2 -- 4       & 7 -- 10 \\\hline
		Struik       & Egypte \\
		Doornen      & Haat \\
		God          & Het volk \\
	\end{tabular}
\end{table}

Hoe kunnen we binnen deze vergelijking het vuur echter begrijpen? Als we het
als zware ellende zouden zien, dan zou het zijn alsof Egypte die ellende moet
doorstaan. Als we het juist als de onderdrukking zien, dan negeren we de
taalkundige overeenkomsten tussen \emph{heftig} vuur en \emph{zware} ellende.

\medskip
Kortom, beide lezingen hebben voor- en tegenargumenten. Een onderzoek naar het
voorkomen van God in visioenen zou kunnen uitwijzen of het tweede probleem bij
de interpretatie van de struik als het volk daadwerkelijk problematisch is. Dit
valt echter buiten de omvang van dit artikel.

Beide interpretaties plaatsen de \snh{} in het cognitieve domein van de
\textbf{politiek} (naast het domein van de plantkunde dat we eerder al
noemden). Hetzelfde geldt voor de vuurgerelateerde woorden \esh{}, \byr{} en
\lbt{}.

Met externe hulp (zoals andere bronnen van de tekst, verwante talen, etc.)
zouden we er wellicht achter kunnen komen welke plant \snh{} precies is. Dit
zou meer informatie geven waarmee we misschien een keuze tussen de twee
voorgestelde interpretaties zouden kunnen maken.