1 files changed, 119 insertions, 0 deletions
diff --git a/paper-sem-snh.tex b/paper-sem-snh.tex
new file mode 100644
index 0000000..be4ccd1
--- /dev/null
+++ b/paper-sem-snh.tex
@@ -0,0 +1,119 @@
+% vim: set spelllang=nl:
+\subsection{De braamstruik}
+\label{sec:sem:snh}
+Hoe komen woordenboeken eigenlijk tot de conclusie dat \snh{} `braamstruik'
+betekent? Op basis van de tekst zelf is het haast onmogelijk vast te stellen
+wat dit woord precies betekent: er worden geen eigenschappen van de struik
+genoemd. Had er gestaan, `de \snh{} met vruchten', dan hadden we geweten dat
+het om een plant ging. Maar als we strikt naar de tekst kijken, kan het net zo
+goed over iets anders gaan: een steen, bijvoorbeeld.
+
+Wanneer we hier nog wat langer over nadenken blijkt echter dat we niet zo veel
+vrijheid hebben. Het verhaal speelt zich af op een berg in een woestijn (v.~1).
+De vari{\"e}teit van dingen die je daar kunt vinden is niet erg groot. Met
+stenen, planten en dieren hebben we het wel gehad. Echter, als het om een steen
+zou gaan (die op \'e\'en of andere manier in vlam stond), dan zou het geen
+`groot verschijnsel' (\ez{הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל}, v.~3) zijn geweest dat die niet verteerd
+werd. Dan zou Mozes misschien zijn omgekeerd om te zien hoe een steen in brand
+had kunnen vliegen.
+
+Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown,
+Driver en Briggs~\citep{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny
+bush, perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het
+Aramees, Assyrisch en Arabisch. In het modern Arabisch hebben we \arab{سنا},
+`\emph{senna}', wat een bepaalde plant benoemt. Deze stam is uiteindelijk ook
+in de naam van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen.
+
+Op basis van de context, het verwante woord in het Arabisch en de naam van het
+bloemengeslacht kunnen we dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant}
+aanduidt.
+
+\medskip
+Wat wordt er verder met \snh{} geassocieerd? Het is traditioneel vertaald als
+`\emph{braam}struik', of in Brown-Driver-Briggs `\emph{thorny} bush'. Op grond
+waarvan wordt deze vertaling voorgesteld? Een studie van de antieke Hebreeuwse
+pictogrammen~\citep{studylight} geeft twee opties. Ten eerste, dat de samech
+oorspronkelijk een \textbf{doorn} uitbeeldde, en de nun een zaadje. Ik heb
+helaas onvoldoende kennis om deze claim te kunnen beoordelen.  Ten tweede, dat
+het werkwoord \ez{שָׂנֵא}, `haten', net als andere woorden van dezelfde strekking
+in het antiek Hebreeuws, dezelfde herkomst heeft. Haat zou dan dus met een
+\textbf{stekelig} karakter worden geassocieerd, en omgekeerd, onze struik met
+haat.
+
+Volgens sommige wetenschappers is het irrelevant wat voor plant de \snh{}
+precies is. Volgens Meyers bijvoorbeeld wordt het woord alleen gebruikt vanwege
+de gelijkenis met `Sina\"{\i}' \citep[pp.~52--53]{meyers}. Dit lijkt echter
+niet erg waarschijnlijk. In deze passage, die waarschijnlijk uit de E-bron
+afkomstig is, wordt de berg van God niet Sina\"{\i} maar Horeb genoemd. Als dit
+dezelfde berg is en de schrijver \snh{} gebruikt vanwege de gelijkenis, waarom
+wordt de berg dan niet Sina\"{\i} genoemd? En als de Horeb en de Sina\"{\i}
+niet dezelfde berg zijn, hoe zou de gelijkenis met `Sina\"{\i}' dan een reden
+zijn om \snh{} te gebruiken?
+
+\medskip
+Behalve \snh{} spreekt de tekst niet over andere planten of in het algemeen
+dingen uit de natuur. Het woord speelt dus niet in het cognitief domein van de
+natuur of de landbouw.
+
+In vers 2 wordt tweemaal een duidelijk verband gelegd tussen de struik en vuur.
+Telkens worden twee vuurgerelateerde woorden gebruikt: `in een \fire{vlam} van
+\fire{vuur}'; `\fire{brandde} in het \fire{vuur}'. Dit kan gedaan zijn om dit
+vuur te versterken. Na v.~4 lezen we niets meer over vuur. Het vuur wordt enkel
+met de struik geassocieerd.
+
+Alles wijst erop dat dit vuur geen letterlijk vuur is. De struik brandt
+(\ez{בֹּעֵ֣ר}) maar \emph{ver}brandt niet (\ez{לֹא־יִבְעַ֥ר}). We zouden ons voor kunnen
+stellen dat er nog een struik in de buurt stond, maar er is niet vermeld of het
+brandje zich uitbreidt of niet. Noch is vermeld of de brand ophoudt ---
+moeten we dan soms aannemen dat wanneer Mozes in Exodus~19 terugkeert op de
+berg van God, die braamstruik daar nog steeds staat te branden? In v.~2, in het
+figuurlijke taalgebruik, wordt het vuur consequent versterkt. In v.~3, waar 
+wordt uitgelegd dat de struik niet \'echt brandt, niet.
+
+Als dit vuur dan figuurlijk is, waar zou het naar kunnen verwijzen? Bekijken we
+de hele tekst van Ex.~3:1--10, dan zien we een herhaling. In v.~4 wordt Mozes
+door God geroepen, in v.~10 wordt hij gezonden. Vers 7 spreekt over het zien
+door God van de zware ellende van zijn volk vanwege Egypte; vers 2 over het
+zien door Mozes van de heftig brandende stekelige struik. In vers 8 reageert
+God op zijn waarneming met het afdalen naar Egypte; in vers 3 reageert Mozes op
+zijn gezicht met het afwijken om de struik nader te bekijken. We kunnen
+v.~7--10 dus lezen als herhaling van v.~2--4, waarbij de figuurlijke taal nader
+wordt uitgelegd. Dit patroon zien we vaker, bijvoorbeeld bij profetische
+teksten waarbij er een hemelse boodschapper is die de profeet kan uitleggen wat
+de mysterieuze beelden precies betekenen. Verzen 5 en 6 vormen de overgang van
+beeld naar uitleg: daar begint God te spreken en wordt uitgelegd dat deze
+plaats (en dus het beeld) heilig is.
+
+We kunnen dus de volgende vergelijking opstellen:
+
+\begin{table}[h]
+	\centering
+	\begin{tabular}{r l}
+		2 -- 4      & 7 -- 10 \\\hline
+		Struik      & Egypte \\
+		Heftig vuur & Zware ellende \\
+		Mozes       & God \\
+		Omkeren     & Afdalen \\
+		Roepen      & Zenden \\
+	\end{tabular}
+\end{table}
+
+In het profetische beeld van de brandende braamstruik wordt het hatelijke
+Egypte vergeleken met een stekelige struik. Het heftige vuur staat symbool voor
+de zware onderdrukking van het volk. Zoals Mozes de struik ziet, weet God van
+die ellende, en zoals Mozes zich omkeert naar de struik vanwege het vuur, zo is
+God afgedaald vanwege de ellende van zijn volk. God roept Mozes vanuit de
+struik, en zendt hem weg naar Egypte.
+
+Met deze vergelijking wordt het dan ook duidelijk in welk cognitief domein
+\snh{} zich bevindt: dat van de \textbf{politiek}.
+
+\medskip
+Samenvattend kunnen we het volgende over \snh{} zeggen: dit woord beeldt een
+stekelige plant uit. Zonder externe hulp (als de Septuaginta of verwante talen)
+weten we niet welke plant precies, maar het moet in ieder geval een
+woestijnplant zijn geweest. De stekeligheid wekt bij de lezer een negatief
+gevoel op, vergelijkbaar met ons `distel'. Het woord is in Ex.~3:2--4
+figuurlijk gebruikt om een negatief gevoel over Egypte over te brengen. Het
+woord speelt dus binnen het cognitief domein van de politiek.
+