summaryrefslogtreecommitdiff
path: root/paper-sem-snh.tex
diff options
context:
space:
mode:
Diffstat (limited to 'paper-sem-snh.tex')
-rw-r--r--paper-sem-snh.tex119
1 files changed, 0 insertions, 119 deletions
diff --git a/paper-sem-snh.tex b/paper-sem-snh.tex
deleted file mode 100644
index be4ccd1..0000000
--- a/paper-sem-snh.tex
+++ /dev/null
@@ -1,119 +0,0 @@
-% vim: set spelllang=nl:
-\subsection{De braamstruik}
-\label{sec:sem:snh}
-Hoe komen woordenboeken eigenlijk tot de conclusie dat \snh{} `braamstruik'
-betekent? Op basis van de tekst zelf is het haast onmogelijk vast te stellen
-wat dit woord precies betekent: er worden geen eigenschappen van de struik
-genoemd. Had er gestaan, `de \snh{} met vruchten', dan hadden we geweten dat
-het om een plant ging. Maar als we strikt naar de tekst kijken, kan het net zo
-goed over iets anders gaan: een steen, bijvoorbeeld.
-
-Wanneer we hier nog wat langer over nadenken blijkt echter dat we niet zo veel
-vrijheid hebben. Het verhaal speelt zich af op een berg in een woestijn (v.~1).
-De vari{\"e}teit van dingen die je daar kunt vinden is niet erg groot. Met
-stenen, planten en dieren hebben we het wel gehad. Echter, als het om een steen
-zou gaan (die op \'e\'en of andere manier in vlam stond), dan zou het geen
-`groot verschijnsel' (\ez{הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל}, v.~3) zijn geweest dat die niet verteerd
-werd. Dan zou Mozes misschien zijn omgekeerd om te zien hoe een steen in brand
-had kunnen vliegen.
-
-Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown,
-Driver en Briggs~\citep{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny
-bush, perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het
-Aramees, Assyrisch en Arabisch. In het modern Arabisch hebben we \arab{سنا},
-`\emph{senna}', wat een bepaalde plant benoemt. Deze stam is uiteindelijk ook
-in de naam van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen.
-
-Op basis van de context, het verwante woord in het Arabisch en de naam van het
-bloemengeslacht kunnen we dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant}
-aanduidt.
-
-\medskip
-Wat wordt er verder met \snh{} geassocieerd? Het is traditioneel vertaald als
-`\emph{braam}struik', of in Brown-Driver-Briggs `\emph{thorny} bush'. Op grond
-waarvan wordt deze vertaling voorgesteld? Een studie van de antieke Hebreeuwse
-pictogrammen~\citep{studylight} geeft twee opties. Ten eerste, dat de samech
-oorspronkelijk een \textbf{doorn} uitbeeldde, en de nun een zaadje. Ik heb
-helaas onvoldoende kennis om deze claim te kunnen beoordelen. Ten tweede, dat
-het werkwoord \ez{שָׂנֵא}, `haten', net als andere woorden van dezelfde strekking
-in het antiek Hebreeuws, dezelfde herkomst heeft. Haat zou dan dus met een
-\textbf{stekelig} karakter worden geassocieerd, en omgekeerd, onze struik met
-haat.
-
-Volgens sommige wetenschappers is het irrelevant wat voor plant de \snh{}
-precies is. Volgens Meyers bijvoorbeeld wordt het woord alleen gebruikt vanwege
-de gelijkenis met `Sina\"{\i}' \citep[pp.~52--53]{meyers}. Dit lijkt echter
-niet erg waarschijnlijk. In deze passage, die waarschijnlijk uit de E-bron
-afkomstig is, wordt de berg van God niet Sina\"{\i} maar Horeb genoemd. Als dit
-dezelfde berg is en de schrijver \snh{} gebruikt vanwege de gelijkenis, waarom
-wordt de berg dan niet Sina\"{\i} genoemd? En als de Horeb en de Sina\"{\i}
-niet dezelfde berg zijn, hoe zou de gelijkenis met `Sina\"{\i}' dan een reden
-zijn om \snh{} te gebruiken?
-
-\medskip
-Behalve \snh{} spreekt de tekst niet over andere planten of in het algemeen
-dingen uit de natuur. Het woord speelt dus niet in het cognitief domein van de
-natuur of de landbouw.
-
-In vers 2 wordt tweemaal een duidelijk verband gelegd tussen de struik en vuur.
-Telkens worden twee vuurgerelateerde woorden gebruikt: `in een \fire{vlam} van
-\fire{vuur}'; `\fire{brandde} in het \fire{vuur}'. Dit kan gedaan zijn om dit
-vuur te versterken. Na v.~4 lezen we niets meer over vuur. Het vuur wordt enkel
-met de struik geassocieerd.
-
-Alles wijst erop dat dit vuur geen letterlijk vuur is. De struik brandt
-(\ez{בֹּעֵ֣ר}) maar \emph{ver}brandt niet (\ez{לֹא־יִבְעַ֥ר}). We zouden ons voor kunnen
-stellen dat er nog een struik in de buurt stond, maar er is niet vermeld of het
-brandje zich uitbreidt of niet. Noch is vermeld of de brand ophoudt ---
-moeten we dan soms aannemen dat wanneer Mozes in Exodus~19 terugkeert op de
-berg van God, die braamstruik daar nog steeds staat te branden? In v.~2, in het
-figuurlijke taalgebruik, wordt het vuur consequent versterkt. In v.~3, waar
-wordt uitgelegd dat de struik niet \'echt brandt, niet.
-
-Als dit vuur dan figuurlijk is, waar zou het naar kunnen verwijzen? Bekijken we
-de hele tekst van Ex.~3:1--10, dan zien we een herhaling. In v.~4 wordt Mozes
-door God geroepen, in v.~10 wordt hij gezonden. Vers 7 spreekt over het zien
-door God van de zware ellende van zijn volk vanwege Egypte; vers 2 over het
-zien door Mozes van de heftig brandende stekelige struik. In vers 8 reageert
-God op zijn waarneming met het afdalen naar Egypte; in vers 3 reageert Mozes op
-zijn gezicht met het afwijken om de struik nader te bekijken. We kunnen
-v.~7--10 dus lezen als herhaling van v.~2--4, waarbij de figuurlijke taal nader
-wordt uitgelegd. Dit patroon zien we vaker, bijvoorbeeld bij profetische
-teksten waarbij er een hemelse boodschapper is die de profeet kan uitleggen wat
-de mysterieuze beelden precies betekenen. Verzen 5 en 6 vormen de overgang van
-beeld naar uitleg: daar begint God te spreken en wordt uitgelegd dat deze
-plaats (en dus het beeld) heilig is.
-
-We kunnen dus de volgende vergelijking opstellen:
-
-\begin{table}[h]
- \centering
- \begin{tabular}{r l}
- 2 -- 4 & 7 -- 10 \\\hline
- Struik & Egypte \\
- Heftig vuur & Zware ellende \\
- Mozes & God \\
- Omkeren & Afdalen \\
- Roepen & Zenden \\
- \end{tabular}
-\end{table}
-
-In het profetische beeld van de brandende braamstruik wordt het hatelijke
-Egypte vergeleken met een stekelige struik. Het heftige vuur staat symbool voor
-de zware onderdrukking van het volk. Zoals Mozes de struik ziet, weet God van
-die ellende, en zoals Mozes zich omkeert naar de struik vanwege het vuur, zo is
-God afgedaald vanwege de ellende van zijn volk. God roept Mozes vanuit de
-struik, en zendt hem weg naar Egypte.
-
-Met deze vergelijking wordt het dan ook duidelijk in welk cognitief domein
-\snh{} zich bevindt: dat van de \textbf{politiek}.
-
-\medskip
-Samenvattend kunnen we het volgende over \snh{} zeggen: dit woord beeldt een
-stekelige plant uit. Zonder externe hulp (als de Septuaginta of verwante talen)
-weten we niet welke plant precies, maar het moet in ieder geval een
-woestijnplant zijn geweest. De stekeligheid wekt bij de lezer een negatief
-gevoel op, vergelijkbaar met ons `distel'. Het woord is in Ex.~3:2--4
-figuurlijk gebruikt om een negatief gevoel over Egypte over te brengen. Het
-woord speelt dus binnen het cognitief domein van de politiek.
-