diff options
Diffstat (limited to 'paper-sem-snh.tex')
-rw-r--r-- | paper-sem-snh.tex | 119 |
1 files changed, 0 insertions, 119 deletions
diff --git a/paper-sem-snh.tex b/paper-sem-snh.tex deleted file mode 100644 index be4ccd1..0000000 --- a/paper-sem-snh.tex +++ /dev/null @@ -1,119 +0,0 @@ -% vim: set spelllang=nl: -\subsection{De braamstruik} -\label{sec:sem:snh} -Hoe komen woordenboeken eigenlijk tot de conclusie dat \snh{} `braamstruik' -betekent? Op basis van de tekst zelf is het haast onmogelijk vast te stellen -wat dit woord precies betekent: er worden geen eigenschappen van de struik -genoemd. Had er gestaan, `de \snh{} met vruchten', dan hadden we geweten dat -het om een plant ging. Maar als we strikt naar de tekst kijken, kan het net zo -goed over iets anders gaan: een steen, bijvoorbeeld. - -Wanneer we hier nog wat langer over nadenken blijkt echter dat we niet zo veel -vrijheid hebben. Het verhaal speelt zich af op een berg in een woestijn (v.~1). -De vari{\"e}teit van dingen die je daar kunt vinden is niet erg groot. Met -stenen, planten en dieren hebben we het wel gehad. Echter, als het om een steen -zou gaan (die op \'e\'en of andere manier in vlam stond), dan zou het geen -`groot verschijnsel' (\ez{הַמַּרְאֶ֥ה הַגָּדֹ֖ל}, v.~3) zijn geweest dat die niet verteerd -werd. Dan zou Mozes misschien zijn omgekeerd om te zien hoe een steen in brand -had kunnen vliegen. - -Een argument voor het vertalen als `struik' vinden we in het lexicon van Brown, -Driver en Briggs~\citep{browndriverbriggs}. Dat vertaalt het als `a thorny -bush, perhaps blackberry bush' en verwijst naar verwante woorden in het -Aramees, Assyrisch en Arabisch. In het modern Arabisch hebben we \arab{سنا}, -`\emph{senna}', wat een bepaalde plant benoemt. Deze stam is uiteindelijk ook -in de naam van het bloemengeslacht Senna terechtgekomen. - -Op basis van de context, het verwante woord in het Arabisch en de naam van het -bloemengeslacht kunnen we dus stellen dat \snh{} inderdaad een \textbf{plant} -aanduidt. - -\medskip -Wat wordt er verder met \snh{} geassocieerd? Het is traditioneel vertaald als -`\emph{braam}struik', of in Brown-Driver-Briggs `\emph{thorny} bush'. Op grond -waarvan wordt deze vertaling voorgesteld? Een studie van de antieke Hebreeuwse -pictogrammen~\citep{studylight} geeft twee opties. Ten eerste, dat de samech -oorspronkelijk een \textbf{doorn} uitbeeldde, en de nun een zaadje. Ik heb -helaas onvoldoende kennis om deze claim te kunnen beoordelen. Ten tweede, dat -het werkwoord \ez{שָׂנֵא}, `haten', net als andere woorden van dezelfde strekking -in het antiek Hebreeuws, dezelfde herkomst heeft. Haat zou dan dus met een -\textbf{stekelig} karakter worden geassocieerd, en omgekeerd, onze struik met -haat. - -Volgens sommige wetenschappers is het irrelevant wat voor plant de \snh{} -precies is. Volgens Meyers bijvoorbeeld wordt het woord alleen gebruikt vanwege -de gelijkenis met `Sina\"{\i}' \citep[pp.~52--53]{meyers}. Dit lijkt echter -niet erg waarschijnlijk. In deze passage, die waarschijnlijk uit de E-bron -afkomstig is, wordt de berg van God niet Sina\"{\i} maar Horeb genoemd. Als dit -dezelfde berg is en de schrijver \snh{} gebruikt vanwege de gelijkenis, waarom -wordt de berg dan niet Sina\"{\i} genoemd? En als de Horeb en de Sina\"{\i} -niet dezelfde berg zijn, hoe zou de gelijkenis met `Sina\"{\i}' dan een reden -zijn om \snh{} te gebruiken? - -\medskip -Behalve \snh{} spreekt de tekst niet over andere planten of in het algemeen -dingen uit de natuur. Het woord speelt dus niet in het cognitief domein van de -natuur of de landbouw. - -In vers 2 wordt tweemaal een duidelijk verband gelegd tussen de struik en vuur. -Telkens worden twee vuurgerelateerde woorden gebruikt: `in een \fire{vlam} van -\fire{vuur}'; `\fire{brandde} in het \fire{vuur}'. Dit kan gedaan zijn om dit -vuur te versterken. Na v.~4 lezen we niets meer over vuur. Het vuur wordt enkel -met de struik geassocieerd. - -Alles wijst erop dat dit vuur geen letterlijk vuur is. De struik brandt -(\ez{בֹּעֵ֣ר}) maar \emph{ver}brandt niet (\ez{לֹא־יִבְעַ֥ר}). We zouden ons voor kunnen -stellen dat er nog een struik in de buurt stond, maar er is niet vermeld of het -brandje zich uitbreidt of niet. Noch is vermeld of de brand ophoudt --- -moeten we dan soms aannemen dat wanneer Mozes in Exodus~19 terugkeert op de -berg van God, die braamstruik daar nog steeds staat te branden? In v.~2, in het -figuurlijke taalgebruik, wordt het vuur consequent versterkt. In v.~3, waar -wordt uitgelegd dat de struik niet \'echt brandt, niet. - -Als dit vuur dan figuurlijk is, waar zou het naar kunnen verwijzen? Bekijken we -de hele tekst van Ex.~3:1--10, dan zien we een herhaling. In v.~4 wordt Mozes -door God geroepen, in v.~10 wordt hij gezonden. Vers 7 spreekt over het zien -door God van de zware ellende van zijn volk vanwege Egypte; vers 2 over het -zien door Mozes van de heftig brandende stekelige struik. In vers 8 reageert -God op zijn waarneming met het afdalen naar Egypte; in vers 3 reageert Mozes op -zijn gezicht met het afwijken om de struik nader te bekijken. We kunnen -v.~7--10 dus lezen als herhaling van v.~2--4, waarbij de figuurlijke taal nader -wordt uitgelegd. Dit patroon zien we vaker, bijvoorbeeld bij profetische -teksten waarbij er een hemelse boodschapper is die de profeet kan uitleggen wat -de mysterieuze beelden precies betekenen. Verzen 5 en 6 vormen de overgang van -beeld naar uitleg: daar begint God te spreken en wordt uitgelegd dat deze -plaats (en dus het beeld) heilig is. - -We kunnen dus de volgende vergelijking opstellen: - -\begin{table}[h] - \centering - \begin{tabular}{r l} - 2 -- 4 & 7 -- 10 \\\hline - Struik & Egypte \\ - Heftig vuur & Zware ellende \\ - Mozes & God \\ - Omkeren & Afdalen \\ - Roepen & Zenden \\ - \end{tabular} -\end{table} - -In het profetische beeld van de brandende braamstruik wordt het hatelijke -Egypte vergeleken met een stekelige struik. Het heftige vuur staat symbool voor -de zware onderdrukking van het volk. Zoals Mozes de struik ziet, weet God van -die ellende, en zoals Mozes zich omkeert naar de struik vanwege het vuur, zo is -God afgedaald vanwege de ellende van zijn volk. God roept Mozes vanuit de -struik, en zendt hem weg naar Egypte. - -Met deze vergelijking wordt het dan ook duidelijk in welk cognitief domein -\snh{} zich bevindt: dat van de \textbf{politiek}. - -\medskip -Samenvattend kunnen we het volgende over \snh{} zeggen: dit woord beeldt een -stekelige plant uit. Zonder externe hulp (als de Septuaginta of verwante talen) -weten we niet welke plant precies, maar het moet in ieder geval een -woestijnplant zijn geweest. De stekeligheid wekt bij de lezer een negatief -gevoel op, vergelijkbaar met ons `distel'. Het woord is in Ex.~3:2--4 -figuurlijk gebruikt om een negatief gevoel over Egypte over te brengen. Het -woord speelt dus binnen het cognitief domein van de politiek. - |